Магистрлар учун немис тилидан ўқув-услубий қўлланма

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Samarqand davlat chet tillar instituti tomonidan nashr etilgan bo‘lib, М.Б.БЕГМАТОВ tomonidan yozilgan. Kitob chet tili darslarida gazeta materiallaridan foydalanish bo‘yicha litsey va kollej talabalari uchun o‘quv-uslubiy qo‘llanma sifatida mo‘ljallangan. Qo‘llanma talabalarning nemis tili bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarini mustahkamlashga, ularning mustaqil ishlariga yordam berishga qaratilgan. Kitobda tilshunos olimlarning gazeta tili haqidagi fikr-mulohazalari, gazeta uslubining o‘rganilishi, chet tili ta’limida gazeta materiallaridan foydalanishning o‘rni va ahamiyati, gazeta materiallarini tarjima qilish, gazeta sarlavhasining o‘ziga xos xususiyatlari kabi mavzular yoritilgan.

Asosiy mavzular

• Tilshunos olimlarning gazeta tili haqidagi fikr-mulohazalari: Gazeta tilining o‘ziga xos xususiyatlari, boshqa badiiy va ilmiy adabiyotlardan farqi, ommaviyligi va kommunikativlik xususiyatlari tahlil qilinadi. Gazetaning vazifalari (axborot berish, yoritish, tarbiyaviy, tashkilotchilik) va til uslubiga ta’siri ko‘rsatiladi.
• Gazeta uslubining o‘rganilishi: Gazeta matnlarini tushunarli qilish, soddalashtirish maqsadida ishlatiladigan til xususiyatlari, omonim, sinonim, antonim va ko‘p ma’noli so‘zlar, frazeologizmlardan foydalanish holatlari o‘rganiladi. Polisemantik so‘zlarga ekvivalent topish, синонимларнинг кўп ишлатилиши masalalari кўриб chiqiladi.
• Chet tili ta’limida gazeta materiallaridan foydalanishning o‘rni va ahamiyati: Gazeta materiallarining o‘quv jarayonidagi o‘rni, talabalarning ijtimoiy-siyosiy hayotga qiziqishini oshirishdagi roli, o‘quv materiallarini dolzarb masalalar bilan bog‘lash, o‘quvchilarning til o‘rganilayotgan mamlakat haqidagi bilimlarini kengaytirish ahamiyati tahlil etiladi.
• Gazeta materiallarini tarjima qilish: Informative tarjima turlari, uning vazifalari (ma’lumot yetkazish), adabiy-estetik ta’sir ko‘rsatish emas, balki ma’lumotlarni yetkazish ekanligi, ilmiy, ijtimoiy-siyosiy xarakterdagi materiallar kirishi, sarlavhalarning o‘rni va tarjima qilishdagi qiyinchiliklar ko‘rsatib beriladi.
• Gazeta sarlavhasining o‘ziga xos xususiyatlari: Sarlavhalarning funksiyalari (xabar berish, ta’sir etish), gazetaning o‘ziga xosligi, turli xil гаплар, сўз бирикмаси, иборалар, мақоллардан ташкил топган бўлиши мумкинлиги ta’kidlab o’tiladi.