Tuproqda organizmlarning mohiyati va ularning tarqalishi
Ushbu kitob Buxoro Davlat Universiteti Kimyo-biologiya fakulteti Ekologiya va tabiatdan foydalanish ta'lim yo'nalishi bitiruvchisi tomonidan tuproqning mohiyatini, undagi organizmlarni va ularning tarqalishini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda tuproqning paydo bo'lishi, tarkibi, xossalari, tuproqdagi mikroorganizmlarning roli, tuproqni muhofaza qilish masalalari kabi mavzular yoritilgan. Shuningdek, unda inson faoliyatining tuproqqa ta'siri, tuproq eroziyasi va unga qarshi kurash choralariga ham alohida e'tibor qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Tuproqning paydo bo'lishi va tarkibi: Tuproqning hosil bo'lish jarayoni, omillari va bosqichlari batafsil tahlil qilinadi. Tuproqning asosiy tarkibiy qismlari - mineral moddalar, organik moddalar (gumus), suv va havo haqida ma'lumot beriladi. Tuproqning fizikaviy va kimyoviy xossalari, unumdorligi va boshqa muhim xususiyatlari yoritiladi.
- Tuproqdagi organizmlarning tarqalishi: Tuproqda yashovchi tirik organizmlarning xilma-xilligi, ularning ekologik guruhlari va tuproq sharoitlariga moslashish xususiyatlari o'rganiladi. Bakteriyalar, zamburug'lar, suv o'tlari, hayvonlar va boshqa mikroorganizmlarning tuproqdagi roli va ahamiyati aniqlanadi.
- Inson faoliyatining tuproqqa ta'siri: Qishloq xo'jaligi, sanoat va boshqa inson faoliyati sohalarining tuproqqa salbiy ta'siri ko'rsatiladi. Tuproqning ifloslanishi, eroziyaga uchrashi va sho'rlanishi kabi muammolar tahlil qilinadi. Tuproqni muhofaza qilish va undan oqilona foydalanish choralari taklif etiladi.
- Tuproqni muhofaza qilish: Tuproqni eroziyadan, ifloslanishdan va sho'rlanishdan saqlashga qaratilgan agrotexnik, meliorativ va boshqa tadbirlar ko'rib chiqiladi. Tuproq unumdorligini oshirish, tuproqni qayta tiklash va undan barqaror foydalanish usullari yoritiladi.