Elеktr mashinalari
Ushbu kitob "Elektr mashinalari" fanidan laboratoriya mashg'ulotlarini bajarish uchun uslubiy qo'llanma bo'lib, unda elektr mashinalarining tuzilishi, ishlash prinsiplari, xarakteristikalarini o'rganish bo'yicha tajribalar keltirilgan. Qo'llanmada doimiy tok va o'zgaruvchan tok dvigatellari, transformatorlar, sinxron va asinxron dvigatellarni o'rganishga oid laboratoriya ishlari mavjud. Har bir tajriba uchun nazariy tushuntirishlar, ishni bajarish tartibi, nazorat savollari va hisoblash formulalari keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Doimiy tok dvigatelini teskari aylantirish va tez to'xtatish: Doimiy tok dvigatelini teskari aylantirish usullari (yakor toki yoki magnit oqimini o'zgartirish) va uni tez to'xtatish usullari (yakor zanjiriga qarshilik ulash yoki qarama-qarshi ulash) o'rganiladi. Tajriba orqali dvigatelning to'xtash vaqti va tok o'zgarishini o'rganiladi.
- Bir fazali transformatorni tekshirish: Bir fazali transformatorning tuzilishi va ishlash rejimlari bilan tanishish. Salt ishlash va yuklama ostida ishlash rejimlarida tajribalar o'tkazish, transformatorning asosiy parametrlarini aniqlash va xarakteristikalarini olish ko'zda tutilgan.
- Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron dvigatelning mexanik xarakteristikasini olish: Asinxron dvigatelning aylanish tezligining momentga bog'liqligini o'rganish va mexanik xarakteristikasini qurish. Dvigatelning yuklama ostidagi tezligi o'lchanadi va xarakteristika grafigi chiziladi.
- Asinxron dvigatelni boshqarish uchun magnit yurgizgichni yig'ish: Magnit yurgizgichning qismlari bilan tanishish va uni asinxron dvigatelni boshqarish uchun yig'ish. Magnit yurgizgich yordamida dvigatelni yoqish, o'chirish va himoya qilish sxemasi yig'iladi.
- Uch fazali dvigatelni bir fazali dvigatel sifatida ishlatish: Uch fazali dvigatelni bir fazali tarmoqqa ulab ishlatish usullari, ish va yurgizish kondensatorlarini tanlash o'rganiladi. Bunday dvigatelning quvvati uch fazali dvigatelga nisbatan kamroq bo'lishi tushuntiriladi.
- Faza rotorli uch fazali asinxron dvigatelni tekshirish: Faza rotorli asinxron dvigatelning tuzilishi, ishlash printsipi, yurgizish va reverslash usullari o'rganiladi. Rotor zanjiriga qo'shimcha qarshilik kiritish orqali yurgizish tokini kamaytirish va yurgizish momentini oshirish tushuntiriladi.
- Sinxron dvigatellarni tuzilishini o'rganish va ishga tayyorlab sinash: Sinxron dvigatellarning tuzilishi, ishlash prinsiplari, ayon va noayon qutbli turlari o'rganiladi.