Makroiqtisodiyot
Ushbu kitob makroiqtisodiyot fanini chuqur o'rganishga qaratilgan bo'lib, O'zbekiston Respublikasi oliy ta'lim muassasalari talabalari uchun mo'ljallangan. Kitobda makroiqtisodiy tahlilning asosiy tushunchalari, makroiqtisodiy muvozanat, davlatning makroiqtisodiy siyosati, iqtisodiy o'sish va boshqa muhim mavzular batafsil yoritilgan. Har bir bob nazariy ma'lumotlar bilan bir qatorda amaliy misollar, test savollari va masalalar bilan boyitilgan.
Asosiy mavzular
- Makroiqtisodiyot faniga kirish: Ushbu bobda makroiqtisodiyot fanining predmeti, uslubi, vazifalari, asosiy tushunchalari (resurslar, ehtiyojlar, iqtisodiy ne'matlar), makroiqtisodiy sub'ektlar va ular orasidagi munosabatlar, shuningdek, makroiqtisodiy tahlilning asosiy tamoyillari ko'rib chiqiladi.
- Makroiqtisodiy ko'rsatkichlar va ularni hisoblash: Ushbu bobda makroiqtisodiy ko'rsatkichlarning mohiyati, turlari (miqdoriy va sifat), YaIM, YAIMni hisoblash usullari (ishlab chiqarish, xarajatlar, daromadlar), milliy daromad, shaxsiy daromad, ixtiyordagi daromad, narx indekslari (deflyator, iste'mol narxlari indeksi) va ularni hisoblash usullari o'rganiladi.
- Bozor iqtisodiyotining davriy rivojlanishi. Ishsizlik: Ushbu bobda iqtisodiy davrlar va tebranishlar, ishsizlikning mohiyati, turlari (friktsion, strukturaviy, davriy), darajasi, Ouken qonuni, shuningdek, aholi turmush darajasi va inflyatsiya masalalari ko'rib chiqiladi.
- Inflyatsiya va aksilinflyatsiya siyosati: Ushbu bobda inflyatsiyaning mohiyati, hisoblanish usullari, turlari (talab va taklif inflyatsiyasi), talab va taklif inflyatsiyasiga ta'sir etuvchi omillar, Fillips egri chizig'i, shuningdek, aksilinflyatsiya siyosatining mohiyati va usullari yoritiladi.
- Yalpi talab – yalpi taklif modeli: Ushbu bobda yalpi talab va unga ta'sir etuvchi omillar (narx va narxga bog'liq bo'lmagan omillar), yalpi taklif va unga ta'sir etuvchi omillar, shuningdek, AD-AS modelida makroiqtisodiy muvozanat masalalari o'rganiladi.
- Iste'mol, jamg'arish va investitsiya funktsiyalari: Ushbu bobda iste'mol va jamg'arish funktsiyalari, ularning grafiklari, iste'mol va jamg'arishga o'rtacha va chegaralangan moyillik, investitsiyalarning mohiyati, grafigi va funktsiyasi, shuningdek, akselerator modeli masalalari ko'rib chiqiladi.
- Keynsning tovarlar va xizmatlar bozorida makroiqtisodiy muvozanat modeli: Ushbu bobda rejalashtirilgan va haqiqiy xarajatlar, "Keyns xochi", ishlab chiqarish hajmining muvozanat darajasiga erishish mexanizmi, avtonom xarajatlar multiplikatori masalalari yoritiladi.
- Pulga talab funktsiyasi: Ushbu bobda pul tushunchasi, pulga bo'lgan talab (bitimlar uchun, aktivlar uchun), pul agregatlari, pul bozorining muvozanatli holati, shuningdek, pulga bo'lgan talabning keynscha nazariyasi masalalari o'rganiladi.
- Pul taklifi. Pul bozorida muvozanat: Ushbu bobda pul taklifi va pul multiplikatori, pul bozoridagi muvozanat masalalari yoritiladi.
- Davlat byudjeti. Soliqlar: Ushbu bobda davlat byudjetining mohiyati, funktsiyalari, ahamiyati, byudjet daromadlari va xarajatlari, byudjet defitsiti va uni moliyalashtirish masalalari ko'rib chiqiladi.
- Byudjet-soliq siyosati: Ushbu bobda byudjet-soliq siyosatining mohiyati, diskretsion va nodiskretsion fiskal siyosat, shuningdek, byudjet defitsiti va uni moliyalashtirish masalalari yoritiladi.
- Bozor iqtisodiyotida tashqi savdo siyosati: Ushbu bobda tashqi savdo siyosatining mohiyati, tashqi savdoni cheklash usullari (tariflar, kvotalar, litsenziyalar, subsidiyalar), shuningdek, eksport subsidiyalari va kompensatsion import bojlari masalalari o'rganiladi.
- Valyuta kursi: Ushbu bobda valyuta kursining mohiyati va uni aniqlash usullari, valyuta kurslarining o'zgarishiga ta'sir etuvchi omillar, shuningdek, nominal va real valyuta kurslari masalalari yoritiladi.
- Makroiqtisodiy o'sishning umumiy tavsifi va neokeynscha modellari: Ushbu bobda iqtisodiy o'sishning mohiyati, o'sishga ta'sir etuvchi omillar, Xarrod-Domar modeli, Solou modeli, shuningdek, Felpsning jamg'arishni “oltin qoidasi" masalalari ko'rib chiqiladi.
- Ochiq iqtisodiyotda makroiqtisodiy siyosat: Ushbu bobda ochiq iqtisodiyotning mohiyati, undagi makroiqtisodiy muvozanat, kichik ochiq iqtisodiyot modeli, shuningdek, to'lov balansi masalalari o'rganiladi.