Меншик ҳәм хожалық жүргизиў формалары. Жәмийетлик экономикалық системалар.
Ushbu taqdimot Iqtisodiyot nazariyasi fani doirasida mulk va xo'jalik yuritish shakllari, jamiyatning iqtisodiy tizimlariga bag'ishlangan. Taqdimotda iqtisodiy tizimlar, ularning modellari, mulkning iqtisodiy kategoriya sifatidagi o'rni, mulkka egalik qilish, foydalanish va tasarruf etish tushunchalari, mulkchilik shakllari, xususiylashtirish va davlat mulkini ajratib olish kabi mavzular yoritilgan. Shuningdek, turli iqtisodiy tizimlar – an’anaviy, komandaliq, bozor va aralash iqtisodiy tizimlar hamda ularning xususiyatlari keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Iqtisodiy tizimlar modellari: Iqtisodiy tizim – bu davlatning resurslar cheklanganligi muammosini hal etish orqali o'zining iqtisodiy maqsadlariga erishish usuli. Iqtisodiy tizimlar an’anaviy, komandaliq, bozor va aralash turlarga bo'linadi. Har bir tizim o'ziga xos xususiyatlarga ega.
- Mulk iqtisodiy kategoriya sifatida: Mulk iqtisodiy kategoriya sifatida egalik qilish, foydalanish va tasarruf etish huquqlarini o'z ichiga oladi. Mulkka egalik qilish – bu mulk huquqining saqlanishi, foydalanish – mulkdan foyda olish, tasarruf etish – mulk taqdirini hal qilish huquqi. Mulk ob'ektlari va sub'ektlari mavjud.
- Mulchilik shakllari: Mulkchilik shakllari mulkka egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish huquqlarining yig'indisidir. Mulkchilik shakllari xususiy, davlat, jamoa va aralash bo'lishi mumkin.
- Xususiylashtirish va davlat mulkini ajratib olish: Xususiylashtirish – davlat mulkini xususiy mulkka aylantirish jarayoni. Davlat mulkini ajratib olish – davlat mulkini xususiy mulkka o'tkazishning turli shakllari (auksion, tanlov, bepul berish va h.k.).