Отец Сергий
Leo Tolstoyning "Ota Sergiy" asari knyaz Stepan Kasatskiyning hayoti haqida hikoya qiladi. U yuksak martabali harbiy va istiqbolli zodagon boʻlib, imperator Nikolay I ning eʼtiboriga sazovor boʻladi. Biroq toʻsatdan, toʻyi arafasida u hayotini keskin oʻzgartiradi: isteʼfoga chiqadi, kelishgan kelinidan voz kechadi, mulkini singlisiga berib, monastirga kiradi. Stepan oʻzini Xudoga bagʻishlashga qaror qiladi, lekin undan qochishga emas, balki dunyoviy ambitsiyalardan ustun kelishga intiladi. Monastir hayoti unga ruhiy qanoat keltirmaydi, aksincha, unda shubhalar va shahvoniy istaklar uygʻotadi. U zohidlikning qattiq yoʻlini tanlaydi va zohidga aylanadi, lekin shuhratparastlik va takabburlikdan xalos boʻla olmaydi. Uning moʻjizaviy shifo qobiliyati haqidagi mish-mishlar tarqaladi va bu unga tinchlik bermaydi. Asar davomida Kasatskiy bir necha sinovlardan oʻtadi, shu jumladan Makovkina ismli ayolning vasvasasi va undan keyin iymonini saqlab qolish uchun qoʻlini kesishi. Oxir-oqibat, u oʻzining sobiq hayotining bemaʼniligini anglaydi va haqiqiy kamtarlik va Xudoga xizmat qilishni qidirish uchun zohidlikni tark etadi. U Praskovya Mixaylovna bilan uchrashadi, bu esa unga hayotining haqiqiy maʼnosini ochib beradi. Uning ruhiy evolyutsiyasi unga kamtarlik va haqiqiy iymon oddiy yaxshiliklarda ekanligini koʻrsatadi.
Asosiy mavzular
- Ruhiy izlanishlar: Asarda bosh qahramonning Xudoga yaqinlashish va o'z iymonini topishga urinishi aks etgan. Kasatskiyning monastirga ketishi, zohidlikdagi sinovlari va iymon yo'lidagi qiyinchiliklari tasvirlangan.
- Shuhrat va Takabburlik: Kasatskiyning zohid bo'lishiga qaramay, unda shuhratparastlik va takabburlik saqlanib qolishi tasvirlangan. Uning shifo qobiliyati haqidagi mish-mishlar tarqalishi uni sinovlarga duchor etadi va o'z kamtarligini yo'qotish xavfini tug'diradi.
- Vasvasa va Iymon: Asarda Kasatskiyning iymonini yo'qotish va vasvasalarga berilish xavfi tasvirlangan. Ayniqsa, Makovkina ismli ayolning unga yaqinlashishi uning zohidligini sinovdan o'tkazadi. Kasatskiy bu sinovlardan o'tish uchun o'ziga zarar yetkazadi.
- Hayot Ma'nosi: Kasatskiyning hayot ma'nosini topishga urinishi va oddiy yaxshiliklar orqali kamtarlikka erishishi aks etgan. Praskovya Mixaylovna bilan uchrashuv unga hayotining haqiqiy ma'nosini ochib beradi.
- Iymon va Jamiyat: Asarda jamiyatning iymonga munosabati, mo'jizalarga ishonish va dinning rolini tahlil qilinadi. Kasatskiyning shaxsiy iymoni va jamiyatning unga bo'lgan munosabati o'rtasidagi ziddiyatlar tasvirlangan.