Yog’och va plastmassa konstruksiyalari fanidan Mustaqil ish uchun
Ushbu kitobda yog'och fermalar, ularning turlari va qurilishda qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan. Unda yog'och fermalarining afzalliklari, kamchiliklari, turlari (yelimlangan, butun yog'ochli, metalyog'ochli), konstruksiyalari, hisoblash usullari va tugun birikmalari batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Yog'och ferma konstruktsiyalari: Yog'och fermalarning ta'rifi, afzalliklari va kamchiliklari, qo'llanilishi (bino va inshootlarda asosiy yuk ko'taruvchi konstruksiya sifatida, to'shama va sarrovlar uchun). Ularni yengil ishlab chiqarish jihozlarini osish uchun ishlatish mumkin. Metall va yog'och materiallaridan samarali foydalanish. Siqiluvchi elementlari yog'ochdan, cho'ziluvchi sterjenlari esa metaldan tayyorlash tavsiya etiladi.
- Ferma turlari: Yog'och fermalarning ikki asosiy turi: yelimlangan yog'och va butun yog'ochli. Yelimlangan yog'och fermalarning oralig'i 12-30 metrgacha bo'lishi mumkin. Geometrik sxemalar bo'yicha: segmentli, ko'pburchakli, trapetsiyasimon-beshburchakli va uchburchakli. Tayyorlanishi bo'yicha: zavod sharoitida tayyorlanadigan (elimlangan yog'ochli) va qurilish maydonida tayyorlanadigan (butun yog'ochli). Sterjenli-ferma to'sin konstruksiyalarini tanlash inshootning vazifasiga qarab aniqlanadi.
- Fermalarning materiallari: Fermalar sterjenlarining materiallariga qarab: butunyog'ochli, metalyog'ochli, yelimlangan yog'ochli turlarga bo'linadi. Metallyog'och sterjenli fermalarda quyi belbog'i po'latdan, yuqori belbog'i esa yelimlangan yog'ochdan tayyorlanadi. Uchburchakli fermalarda yuqori belbog'ining qiyaligi katta bo'ladi. Quyi belbog'i po'latdan, bikrlik qobirg'alari bilan. Havonlari siqilishga ishlaydi va yog'ochdan tayyorlanadi.
- Fermalarni hisoblash: Fermalar asosan statik aniq sxemalar asosida hisoblanadi. Statik noaniq sistemalarda qo'llash tavsiya etilmaydi. Tugunlardagi deformatsiyalanish hisobiga zo'riqishlar boshqa sterjenlarga uzatilishi mumkin. Segmentli yelimlangan yog'och fermalar o'rama materialli tom yopmalar uchun mo'ljallangan. Yuqori belbog'i sterjenlari soni 4 yoki 3 ta. Ular uchburchak panjara sxemali bo'ladi.
- Fermalarning tugunlari: Yog'och ferma konstruktsiyalarining tugunlari turli xildir va konstruktsiyaning asosiy qismi hisoblanadi. Tugun birikmalarining turlari ferma panjara sxemalariga uzviy bog'liqdir. Yog'och elementlari birikmalari ichida eng ishonchlisi pesh tayanchdir, lekin bu turdagi birikma cho'zilishdagi zo'riqishni qabul qila olmaydi. Boltli birikmalar siqilish va cho'zilish zo'riqishlarini qabul qila oladi.