ELEKTR XAVFSIZLIGI ASOSLARI

Ushbu o'quv qo'llanma elektr xavfsizligi asoslari, elektr toki bilan shikastlanish sabablari, himoya choralari va elektr qurilmalarida xavfsizlikni ta'minlash usullarini o'rganadi.

Asosiy mavzular

Kirish. Elektr xavfsizligi fanining maqsad va vazifalari: Elektr xavfsizligi fanining ahamiyati, o'rganish obyekti va xavfli omillarning tasnifi.
Elektr toki bilan shikastlanish: Elektr jarohatlanish, elektr toki ta'siri turlari, odamni tok urish xolati darajalari va ularning oqibatlari.
Inson tanasining elektr tokiga qarshiligi: Teri qarshiligi, ichki organlar qarshiligi, tok turiga bog'liqligi.
Insonni elektr tokidan shikastlanishi omillari va sabablari: Elektr shok, tokning tanadan o'tish yo'li, chastotasi, tarmoq turlari, neytral izolyatsiyasi, transformatorlar va kompensatorlar.
Izolyatsiyalangan, mustahkam yerga ulangan neytralli uch fazali elektr tarmoqning havfi: Siljish toki, fazalarni qiyaligi, inson tanasidan o'tayotgan tok va mustahkam erga ulangan tok qarshiligi.
Elektr uskunalarining erga ulanib qolishi havfi: Bir fazali va o'zarmas tok tarmoqlariga ulanish turlari, erga o'tib ketadigan tok shakli va muhit tavsifnomasiga ko'ra ishlab chiqarish xonalarini klassifikatsiyasi.
Elektr qurilmalaridagi himoya choralari. Kichik kuchlanishlarni va havfsizlik blokirovkalari qo'llash: Himoya choralari guruxlanishi, baland kuchlanishdan past kuchlanishga o'tish vositalari, himoya vositalarini nazorati qurilmalari, kichik kuchlanishlarni qo'llash chegaralari, havfsizlik blokirovkalarini guruhlanishi.
Himoyalovchi yerga ulash. Yerga ulash qurilmalarining konstruksiyalari: Yerga ulashdan foydalanish maqsadi, vazifasi, tarmoqlarda qo'llanadigan sxemalar, uskunalarga qo'yiladigan talablar, qurilmalarini samarasi.
Nollashtirish. Nollashtirishni nazorat qilish: Tarmoqlarni nollashtirishning vazifasi, tizimlarini bajarishlar, nazorat shakli va faza-nol sirtmoqning qarshiligini o'lchash maqsadi.
Himoyalovchi o'chirish: Himoyalovchi o'chirishning vazifasi, xususiyatlari va vositalarini ulash sxemalari.
Yuqori kuchlanish tarmoqdan past kuchlanishga o'tishni himoyasi: Yuqori kuchlanishdan past kuchlanishga o'tishni ta'minoti, tarmoqdan o'tish vositalari va elektr tokidan himoyalash usullari.
Kuchlanish 1000 V gacha va undan yuqori bo'lgan elektr uskunalariga xizmat vaqtida qo'llaniladigan himoya vositalari: Tezkor shtangalar, izolyatsiyalangan monter asboblari, dielektrik etik, kalish, gilamlar.
Ogohlantiruvchi maxsus belgilar: Ogohlantiruvchi belgilarning turlari, kuchlanish ko'rsatkichilari belgilari va ish joyiga adashib kuchlanish yuborilmasligini oldini olish uchun taqiqlovchi plakat o'rnatish.
Elektr tokidan jarohatlanganda birinchi yordam ko'rsatish: Jarohatlanganda birinchi vrach kelgunga qadar tibbiy yordam ko'rsatish, qo'shimcha yorug'lik manbalari va muolajalar ketma ketligi.
Yong'in xavfsizligi tizimiga qo'yiladigan talablar: Yong'in xavfsizligi bo'yicha umumiy maʼlumotlar, yong'in xavfi bo'lgan xududlar sinflanishi va portlashdan himoyalangan elektr jihozlarni tanlash.
Yongin va portlashning sabablari, yong'inni o'chirish: Atmosfera elektr zaryadlari va ulardan himoyalanish, statik elektr zaryadlaridan himoyalanish hamda elektr qurilmalarda yonginni o'chirish.
Elektr xafvsizligining tashkiliy chora – tadbirlari: Texnika xavfsizligi bo'yicha klassifikatsiya, ishni tashkillash tartibi va ish vaqtidagi nazorat.