Социология
Ushbu kitob sotsiologiya fanining asosiy tushunchalari, nazariyalari va uslublarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda jamiyat, ijtimoiy institutlar, ijtimoiy guruhlar, madaniyat va shaxs kabi sotsiologik tahlilning muhim ob'ektlari haqida ma'lumotlar berilgan. Kitobda, shuningdek, sotsiologiya tarixidan, taniqli sotsiolog olimlarning hayoti va ijodidan ham so'z yuritiladi.
Asosiy mavzular
- Sotsiologiya fanining obyekti va predmeti: Sotsiologiya fanining predmeti jamiyat, ijtimoiy munosabatlar va ijtimoiy institutlardir. Uning obyekti esa ushbu munosabatlar va institutlarning tuzilishi, funksiyalari va rivojlanish qonuniyatlaridir.
- Jamiyat yaxlit tizim sifatida: Jamiyat o'zaro bog'liq va bir-biriga ta'sir etuvchi elementlardan tashkil topgan yaxlit tizimdir. Ushbu tizimga ijtimoiy institutlar, ijtimoiy guruhlar, madaniyat va shaxs kiradi.
- Ijtimoiy guruhlar: Ijtimoiy guruh - umumiy belgilar asosida birlashgan, o'zaro munosabatga kirishadigan va birgalikda faoliyat yuritadigan odamlar to'plamidir. Ijtimoiy guruhlar jamiyatda muhim rol o'ynaydi va uning rivojlanishiga ta'sir ko'rsatadi.
- Ijtimoiy institutlar: Ijtimoiy institut - jamiyatda muayyan ehtiyojlarni qondirish uchun shakllangan barqaror ijtimoiy amaliyotlar va munosabatlar majmuidir. Ijtimoiy institutlar jamiyatning barqarorligini ta'minlaydi va uning a'zolarining xatti-harakatlarini tartibga soladi.
- Deviant xulq-atvor va ijtimoiy nazorat: Deviant xulq-atvor - jamiyatda qabul qilingan нормалар va qadriyatlarga zid bo'lgan xatti-harakatdir. Ijtimoiy nazorat deviant xulq-atvorning oldini olishga va uni bartaraf etishga qaratilgan choralar tizimidir.
- Jamiyat ijtimoiy strukturasi va stratifikatsion jarayonlar: Jamiyat ijtimoiy strukturasi - ijtimoiy guruhlar, qatlamlar va sinflarning o'zaro bog'liqligi va tartibidir. Stratifikatsiya - jamiyatning ijtimoiy ierarxiyasi, uning a'zolarining boylik, hokimiyat va obro'ga ko'ra tabaqalanishidir.
- Ijtimoiy taraqqiyot sotsiologiyasi: Ijtimoiy taraqqiyot - jamiyatning oddiydan murakkabga, pastdan yuqoriga qarab o'zgarishi va rivojlanishidir. Ijtimoiy taraqqiyotning o'lchovlari - iqtisodiy o'sish, ijtimoiy adolat va inson huquqlarining ta'minlanishidir.
- Empirik sotsiologik tadqiqot va uning metodlari: Empirik sotsiologik tadqiqot - sotsiologik ma'lumotlarni to'plash va tahlil qilish asosida jamiyatning real holatini o'rganishdir. Empirik sotsiologik tadqiqotning metodlari - so'rov, kuzatuv, eksperiment va hujjatlarni tahlil qilishdir.