Историческиеорнаменты ковровых изделий центральной азии и монголии
Maqolada Markaziy Osiyo va Mo'g'uliston gilamlarining qadimdan hozirgi kungacha bo'lgan madaniy-tarixiy evolyutsiyasi tahlil qilingan. Gilamdo'zlikning uzoq, murakkab va mehnat talab qiladigan jarayon ekanligi, bu san'atning mahalliy rassomlarning iste'dodi, didi, qat'iyati va ixtirochiligini namoyish etishi ta'kidlangan. Gilamlar avloddan-avlodga o'tib, eng qimmatbaho oilaviy, qabilaviy va xalq boyligi hisoblangan. Markaziy Osiyo va Mo'g'uliston gilamlarining tasnifi, ularning bezaklari o'rganilib, ko'chmanchi va o'troq xalqlar orasida o'xshash variantlar mavjudligi aniqlangan. Qadimda gilamlar sehrli ahamiyatga ega bo'lgan. Hozirgi kunda gilamlar dizayni Markaziy Osiyo va Mo'g'ulistonning yengil sanoatida muhim yo'nalish hisoblanadi.
Asosiy mavzular
- Gilamdo'zlikning tarixi: Gilamdo'zlik Markaziy Osiyo va Mo'g'ulistonda qadim zamonlardan beri rivojlanib kelgan. Bu san'at turi avloddan-avlodga o'tib, oilaviy qadriyat sifatida saqlanib kelgan.
- Gilamlar ornamenti: Markaziy Osiyo va Mo'g'uliston gilamlarida turli xil ornamentlar qo'llanilgan. Ko'chmanchi xalqlar gilamlarida ko'proq qo'chqor/echki shoxlari tasviri ishlatilgan, turkmanlarda esa geometrik naqshlar keng tarqalgan.
- Gilamlarning ahamiyati: Gilamlar ko'chmanchi xalqlar uchun uy-joy interyerining asosiy elementi bo'lgan, uyni bezatgan va himoya vazifasini bajargan. Gilamlar oilaning boyligi va jamiyatdagi mavqeini ko'rsatgan.
- Gilam ishlab chiqarish: Mo'g'ulistonda gilam ishlab chiqarish hozirgi kunda yuqori darajada rivojlangan. Gilamlar nafaqat ichki bozorga, balki eksportga ham chiqariladi.