Учебно методическое пособие

Ushbu kitob falsafa fanining asosiy tushunchalari, muammolari, vazifalari, tarixi va tamoyillarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda falsafaning mohiyati, dunyoqarash, bilish nazariyasi, borliq, ong, materiya, dialektika kabi asosiy mavzular chuqur tahlil qilingan. Kitob falsafa tarixining muhim davrlari va oqimlariga, xususan, qadimgi Sharq, antik davr, o'rta asrlar, Uyg'onish davri va yangi davr falsafasiga alohida e'tibor qaratadi. Shuningdek, kitobda falsafiy bilimlarning mohiyati, ilmiy bilish usullari va falsafaning jamiyatdagi roli yoritilgan.

Asosiy mavzular

Falsafa predmeti va vazifalari: Falsafa fanining mohiyati, asosiy muammolari va jamiyatdagi o'rni aniqlanadi. Falsafaning dunyoqarash, metodologik, aksiologik, prognostik, integratsion va tanqidiy vazifalari ko'rsatib o'tiladi.
Dunyoqarash va uning shakllari: Dunyoqarashning mohiyati, tuzilishi, turlari (mifologik, diniy, ilmiy) va shakllari (his-tuyg'ular, bilimlar) tahlil qilinadi. Dunyoqarashning inson hayotidagi ahamiyati ochib beriladi.
Qadimgi Sharq falsafasi: Qadimgi Hindiston (Vedalar, Upanishadlar, Astika va Nastika) va Xitoy (Daosizm va Konfutsiylik) falsafiy ta'limotlari ko'rib chiqiladi. Ushbu ta'limotlarning asosiy g'oyalari va tamoyillari yoritiladi.
Antik davr falsafasi: Miloddan avvalgi VI-IV asrlarda Gretsiya va Rimda shakllangan falsafiy maktablar (Milet, Eleya) va alohida faylasuflarning (Geraklit, Empedokl, Anaksgor, Demokrit, Suqrot, Aflotun, Arastu) qarashlari tahlil etiladi.
O'rta asrlar falsafasi: O'rta asrlarda Yevropa va Markaziy Osiyo mutafakkirlarining (Avreliy Avgustin, Foma Akvinskiy, Ibn Sino, Al-Farobiy) falsafiy g'oyalari o'rganiladi. Ushbu davrda falsafaning dinga munosabati masalasi ko'rib chiqiladi.
Uyg'onish davri va yangi davr falsafasi: Uyg'onish davri (Nikolay Kuzanskiy, Jordano Bruno) va yangi davr (Frensis Bekon, Tomas Gobbs, Jon Lokk, Jyul'yen Ofre de Lametri, Deni Didro) falsafiy qarashlari tahlil etiladi. Ushbu davrda falsafaning fanga munosabati masalasi ko'rib chiqiladi.
Nemis klassik falsafasi: Immanuil Kant, Iogann Fiхte, Fridrix Shelling va Georg Gegel kabi nemis faylasuflarining falsafiy tizimlari o'rganiladi. Ushbu tizimlarning asosiy g'oyalari va tamoyillari yoritiladi.
Bilish nazariyasi (gnoseologiya): Bilish jarayonining mohiyati, sezgi va aqlning roli, haqiqat muammosi, bilish usullari kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Bilish nazariyasining asosiy yo'nalishlari (sensualizm, ratsionalizm, empirizm) tahlil qilinadi.
Ong va o'z-o'zini anglash: Ongning kelib chiqishi, mohiyati, tuzilishi va funksiyalari o'rganiladi. Individ va jamiyat ongining o'zaro munosabati, shuningdek, o'z-o'zini anglashning ahamiyati ko'rib chiqiladi.
Dialektika: Dialektikaning mohiyati, asosiy qonunlari (miqdoriy o'zgarishlarning sifat o'zgarishlariga o'tishi, qarama-qarshiliklarning birligi va kurashi, inkorning inkor qonuni) va kategoriyalari (borliq, materiya, ong, sabab, zaruriyat, tasodif, imkoniyat, voqelik) tahlil qilinadi.