Самарқанд шаҳрининг ХIХ асрoхири ХХ аср бошларида Архитектура ҳудудий шаклланиши

Ushbu maqola Samarqand shahrining XIX asr oxiri va XX asr boshlaridagi arxitektura va hududiy shakllanishi tarixiga bag'ishlangan. Maqolada Amir Temur davridagi Samarqandning mudofaa devorlari, darvozalari va bog'lari haqida ma'lumotlar berilgan. Bundan tashqari, maqola shaharsozlikning rivojlanishi, arxeologik tadqiqotlar va shaharning turli qismlarining o'zgarishi haqida hikoya qiladi. Maqolada Afrosiyobning arxeologik ahamiyati, V.L. Vyatkin va boshqa olimlarning tadqiqotlari, shuningdek, so'nggi yillarda olib borilgan arxeologik qazishmalar natijalari ham yoritilgan. Maqolada Samarqandning Buyuk ipak yo'lidagi o'rni, hunarmandchilikning rivojlanishi, Yevropa uslubidagi qismining qurilishi va shaharning mustaqillik yillaridagi tiklanish ishlari haqida ham ma'lumotlar mavjud.

Asosiy mavzular

• Samarqandning Amir Temur davridagi holati: Shahar mudofaa devorlari bilan o'ralgan, darvozalari bo'lgan va atrofida bog'lar mavjud bo'lgan. Amir Temur shaharni mintaqaning eng muhim shaharlaridan biri deb hisoblagan.
• Samarqandning hududiy shakllanishi: XIX asr oxiri va XX asr boshlarida shahar arxeologik ma'lumotlarga ko'ra qayta qurilgan. Shaharsozlikda alohida davr sifatida o'rganiladi. Markaziy Osiyoning boshqa shaharlaridan farqli ravishda, Samarqand o'z joylashuvini o'zgartirmagan.
• Afrosiyobning arxeologik ahamiyati: Afrosiyob Samarqandning qadimiy qoldiqlaridir. Bu yerda uzoq asrlar davomida 10-15 metr chuqurlikda ko'milib ketgan arxeologik qazishmalar mashhur. Olimlar Afrosiyobni ko'p asrlik xazina deb hisoblagan va keng ko'lamli arxeologik qazishmalar olib borgan.
• Samarqandning rivojlanishi: Samarqand Buyuk ipak yo'lining chorrahasida joylashganligi sababli hunarmandchilik, savdo-sotiq va madaniyat rivojlangan. Shaharda turli xil hunarmandchilik turlari, jumladan, shoyi to'qish, qog'oz ishlab chiqarish, kulolchilik, temirchilik va boshqalar rivojlangan.
• Samarqandning Yevropa qismining qurilishi: 1871-yilda Samarqandning Yevropa qismini qurish boshlangan. Mahalliy aholining yer uchastkalari musodara qilingan va ofitserlar, amaldorlar va savdogarlarga bo'lib berilgan. Shaharda bog'lar, harbiy gubernator uyi, kazarmalar va ofitserlar majlis o'tkazadigan binolar qurilgan.
• Mustaqillik yillaridagi Samarqand: O'zbekiston Respublikasi Prezidenti va hukumati rahbarligida Samarqand shahridagi arxitektura yodgorliklarini tiklash va ta'mirlash, ayniqsa, eski shahar qismini qayta qurish va obodonlashtirish bo'yicha katta ishlar amalga oshirilgan.