Эволюция назарияси

Ushbu kitob biologiya fanining muhim boʻlimi boʻlgan evolyutsiyaga bagʻishlangan. Unda evolyutsion gʻoyalar tarixi, evolyutsiyaning genetik asoslari, mikro va makroevolyutsiya muammolari, filogenetik guruhlar evolyutsiyasi kabi masalalar oʻrganiladi. Kitob talabalarga va evolyutsiya masalalari bilan qiziquvchilarga mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Evolyutsion g'oyalar tarixi: Ushbu mavzu evolyutsion fikrning shakllanish bosqichlarini, qadimgi dunyodan boshlab to zamonaviy davrgacha bo'lgan asosiy shaxslar va g'oyalarni o'z ichiga oladi. Beruniyning evolyutsion qarashlari va Lamarkning evolyutsion konsepsiyasi batafsil ko'rib chiqiladi.
Darvin ta'limotining asosiy mazmuni: Charlz Darvinning evolyutsiya nazariyasi, uning asosiy tamoyillari va mexanizmlari, tabiiy tanlanishning roli va ahamiyati, yashash uchun kurash va moslashuv masalalari yoritiladi.
Sun'iy va tabiiy tanlanish konsepsiyasi: Sun'iy tanlanishning mohiyati, tabiiy tanlanish bilan o'xshashlik va farqlari, sun'iy tanlashning evolyutsiya nazariyasida tutgan o'rni va ahamiyati ko'rsatib beriladi.
Tiriklikning paydo bo'lishi: Tiriklikning kelib chiqishi, kimyoviy va biologik evolyutsiya bosqichlari, tiriklikning asosiy belgilari va xususiyatlari, bir hujayrali va ko'p hujayrali organizmlarning evolyutsiyasi haqida ma'lumot beriladi.
Mikroevolyutsiya haqida ta'limot: Mikroevolyutsiya jarayonining asosiy xususiyatlari, populyatsiyalar evolyutsiyaning elementar birligi sifatida, evolyutsion jarayonning asosiy maydoni va elementlar birligi tahlil qilinadi.
Evolyutsiyaning genetik asoslari: Mutatsiyalar evolyutsiyaning genetik asosi ekanligi, modifikatsion o'zgaruvchanlikning ahamiyati, genetik oqim va tabiiy tanlanishning genetik o'zgarishlarga ta'siri o'rganiladi.
Evolyutsiyaning ekologik asoslari: Yashash uchun kurash, populyatsion to'lqinlar, izolyatsiya, evolyutsiyaning ekologik omillari, muhit va organizmlar o'rtasidagi munosabatlar, biologik xilma-xillikni saqlash yo'llari ko'rsatiladi.
Tabiiy tanlanish: Tabiiy tanlanishning mohiyati, harakatlantiruvchi va stabillashtiruvchi tanlanish shakllari, ularning evolyutsiyadagi roli va ahamiyati tushuntiriladi.
Tur hosil bo'lish jarayoni: Tur tushunchasi, turning mezonlari, allopatrik va simpatrik tur hosil bo'lish usullari, tur ichidagi o'zgarishlar va yangi turlarning paydo bo'lish mexanizmlari yoritiladi.
Makroevolyutsiya muammolari: Makroevolyutsiya va mikroevolyutsiya o'rtasidagi farq, ontogenez va filogenezning bog'liqligi, filembriogenezlar va ularning ahamiyati ko'rsatiladi.
Filogenetik guruhlar evolyutsiyasi: Filetik va divergent evolyutsiya, konvergentlik va parallellik, evolyutsion progress, aromorfoslar, allogenez va katagenez kabi asosiy yo'nalishlar tahlil qilinadi.
Antropogenez: Antropogenezning asosiy bosqichlari, odam evolyutsiyasining xususiyatlari, irqlarning kelib chiqishi va insonning organik olam evolutsiyasidagi o'rni o'rganiladi.