Mutaxassislikka kirish

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Namangan Muhandislik-Texnologiya Instituti talabalari uchun "Qishloq xo'jalik mahsulotlari texnologiyasi" kafedrasi tomonidan tayyorlangan "Mutaxassislikka kirish" fanidan ma'ruzalar matnidir. Kitobda qishloq xo'jaligi mahsulotlarini saqlash, dastlabki qayta ishlash texnologiyalari, don va don mahsulotlarini saqlash, meva-sabzavotlarni saqlash va qayta ishlash, texnik ekinlar mahsulotlarini saqlash, chorvachilik mahsulotlarini saqlash kabi masalalar yoritilgan. Ma'ruzalar 2016-yilda Namangan shahrida chop etilgan.

Asosiy mavzular

Qishloq xo'jaligi mahsulotlarini saqlashning xalq xo'jaligidagi ahamiyati: Ushbu mavzuda meva va sabzavotlarni saqlashning biologik asoslari, fizik xossalari, fiziologik va mikrobiologik jarayonlari muhokama qilinadi. Saqlashga chidamlilik, saqlanuvchanlik, immunitet kabi tushunchalar izohlanadi. Shuningdek, fiziologik tinim davri, klimakterik davr, mevalarning yetilish davri va unga ta'sir etuvchi omillar ko'rib chiqiladi.
Don va don mahsulotlarini saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi: Bu mavzuda mahsulotlarni saqlash tarixi, don va don mahsulotlarining kimyoviy tarkibi, don tarkibiga kiruvchi moddalar (suv, azotli moddalar, uglevodlar, lipidlar, mineral moddalar) haqida ma'lumot beriladi. Donni birlamchi qayta ishlash asoslari, un olish, un chiqimi, navlari va yanchish turlari yoritiladi.
Meva, uzum va sabzavotlarni saqlash va dastlabki qayta ishlash texnologiyasi: Ushbu mavzu mahsulotlarni saqlashning xalq xo'jaligidagi ahamiyatini, kartoshka-sabzavot va mevalarni saqlash usullarini o'z ichiga oladi. Qayta ishlashning (konservalashning) maqsadi, usullari (fizik, mikrobiologik, kimyoviy), sterilizatsiya, achitish, tuzlash kabi jarayonlar batafsil tahlil qilinadi. Shuningdek, asl sabzavot konservalarini, ovqatga qo'shib iste'mol qilinadigan sabzavot konservalari va pomidor konservalari tayyorlash texnologiyalari ko'rib chiqiladi.
Texnik ekinlar mahsulotlarini saqlash va dastlabki qayta ishlash texnologiyasi: Ushbu mavzu paxtani paxta punktlarida saqlash qoidalarini, paxtani g'aramlash va saqlash jarayonlarini, chigitdan moy olish texnologiyasini o'z ichiga oladi. Paxtaning namligi, harorati, ishlov berish muddatlari kabi omillarga e'tibor qaratiladi.
Chorvachilik mahsulotlarini saqlash va dastlabki qayta ishlash texnologiyasi: Ushbu mavzu sutni yig'ish va birlamchi ishlash, sutning sifatiga bo'lgan talablar, sutni asosiy ishlov berish turlari (sovutish, pasterizatsiya, qaynatish, sterilizatsiya, muzlatish, filtrlash, markazdan qochma tozalash, separatsiya qilish) kabi masalalarni yoritadi.
Qishloq xo'jaligi mahsulotlari sifatini baholash: Meva va sabzavotlarning sifati, uzum, meva va sabzavotlarni tashish va saqlashda turli qutilardan foydalanish, donning asosiy sifat ko'rsatkichlari, ildizmevalilar uyumining ba'zi sifat ko'rsatkichlarini aniqlash, moy sifatini baholash usullari ko'rsatib o'tilgan.