O’zbek teatri tarixi
Mazkur qo'llanma o'zbek teatrining tarixiga oid bo'lib, unda teatr san'atining adabiy asosi, sahna ijodi va teatr tanqidchiligi kabi tarkibiy qismlari ko'rib chiqilgan. Qo'llanmada dramaturglarning shaxsiyati, pyesalarning sahnaviy tarixi, rejissyor va ijrochilar haqidagi ma'lumotlar ham o'rin olgan. Kitobda o'zbek dramaturgiyasining eng sara asarlari, shuningdek, sahnada muvaffaqiyat qozongan, ammo chop etilmagan pyesalar ham mavjud. San'atkorlarning hayajonli esdaliklari va mutaxassislar sharhlari bilan boyitilgan.
Asosiy mavzular
- O'zbek teatrining shakllanishi va rivojlanishi: Qo'llanmada o'zbek teatrining Yevropa usulidagi shakllanishi, jadid teatrining roli, ma'rifatparvarlarning sa'y-harakatlari bilan bu teatrning xalq madaniy hayotiga kirib borishi, rus va jahon teatri tajribasini o'zlashtirishi, Moskva teatr studiyasida o'zbek aktyorlarining tahsili, chet el ta'sirlariga nisbatan sezgirlik, milliylikni asrash yo'lida qat'iy turish, va Yevropacha usuldagi o'zbek teatri xalqimizning avloddan-avlodga o'tib asrlar davomida sayqallanib, boyib borgan badiiy qadriyatlari asosiga qurilganligi kabi jihatlar yoritilgan.
- Dramaturglar va ularning asarlari: Qo'llanmada Fitrat, Cho'lpon, H. Hakimzoda, M. Shayxzoda, A. Qahhor, O'. Umarbekov kabi dramaturglarning dramatik asarlari, Xurshidning "Farhod va Shirin", S. Abdullaning "Tohir va Zuhra", K. Yashinning "Nurxon" kabi musiqali dramalaridan namunalar keltirilgan. Qo'llanmada sahnada muvaffaqiyat qozongan, lekin chop etilmagan pyesalar, masalan, Gulom Zafariyning "Halima" pyesasi ham o'rin olgan.
- San'atkorlar xotiralari: San'atkorlarimizning hayajonli esdaliklari san'at bo'stoniga endi qadam qo'ygan yoshlar uchun bebaho saboq bo'lishi mumkin. Masalan, Sora Eshonto'rayeva Jamila rolini o'ynar ekan, "Menga uning toza qalbi, chin muhabbati yoqardi. Va men uning bu xislatlarini xuddi o'zimnikiday ifoda etishga harakat qilardim" deb eslaydi. Lutfixonim Sarimsoqova sahnaga chiqish oldida bolasi qazo qilib qolganligini eshitsa-da, bu shum habarni hech kimga aytmay “Halima”dagi Ona timsolida “marsiya aytib faryod urayotgani" va hammani hayratga solgani haqida xotirlaydi.
- Teatrshunoslar va jurnalistlarning maqolalari: Qo'llanmada M.Rahmonov, T. Tursunov, M. Qodirov, T. Islomov, T. Bayandiyev, M. To'laxo'jayeva, S. Ahmedov singari teatrshunos olimlar qatori Y. Mirzo, B. Qosimov, S. Mamajonov, N. Karimov singari journalist va adabiyotshunos olimlarning maqola va taqrizlaridan tahliliy lavhalar o'rin olganki, bular teatrimiz rivoji manzarasini keng tarzda ifoda etib beradi. Ozod Sharafiddinovning A. Qahhorning “Tobutdan tovush” asari haqidagi mashhur maqolasini o'rin olishi kishi e'tiborini tortmay iloji yo'q.