Как сделать речь выразительной?

Ushbu o'quv-metodik majmua rus tili darslariga bag'ishlangan bo'lib, unda so'z boyligini oshirish, nutqni ravon va ta'sirchan qilish masalalari ko'rib chiqiladi. Majmua nazariy ma'lumotlar, mashqlar, testlar va amaliy topshiriqlarni o'z ichiga oladi. Unda sinonimlar, antonimlar, ularning nutqdagi o'rni, qo'llanilishi va uslubiy xususiyatlari haqida ma'lumotlar berilgan. Bundan tashqari, o'quv materiallari turli matnlarni tahlil qilish, so'z birikmalarini topish, sinonimik qatorlar tuzish va antonimlarni aniqlashga qaratilgan mashqlarni o'z ichiga oladi.

Asosiy mavzular

  • Sinonimlar: Sinonimlar – bu turli xil tovush va yozuvga ega bo'lgan, lekin ma'nosi bir xil yoki juda yaqin bo'lgan so'zlar. Ular nutqning ta'sirchanligini oshirish uchun xizmat qiladi. Sinonimlar ma'no jihatidan farq qilishi mumkin. Masalan: qizil (qonga o'xshash), alvon (yorqin qizil), to'q qizil (za'faron tusli). Sinonimik qatorlar tuzish va ulardan o'rinli foydalanish nutq madaniyatini oshiradi.
  • Antonimlar: Antonimlar – ma'nosi jihatidan qarama-qarshi bo'lgan so'zlar. Masalan: yaxshi – yomon; qattiq – yumshoq; issiq – sovuq. Antonimlar hodisalarni qarama-qarshi qo'yish, kontrast yaratish uchun ishlatiladi. Ular maqollar va matallarda keng tarqalgan. Antonimlar bir ildizli bo'lishi mumkin (masalan, kirish-chiqish) yoki turli ildizlarga ega bo'lishi mumkin (masalan, yaxshilik – yomonlik).
  • So'zning leksik ma'nosi: Har bir so'z ma'noga ega. So'zning ma'nosi uning leksik ma'nosidir (ya'ni, so'z voqelikning turli hodisalari bilan bog'lanadi). Masalan: avtobus – yo'lovchilarni tashish uchun mo'ljallangan ko'p o'rindiqli avtomobil.
  • Yangi so'zlarni yaratish usullari: Yangi so'zlarni yaratishning turli usullari mavjud, masalan, tashqi o'xshashlik bo'yicha nomni ko'chirish (masalan, ignalar - igna daraxti), bajarilgan funktsiyalarning o'xshashligi bo'yicha nomni ko'chirish (masalan, pol yuvish mashinasi) va qo'shni hodisalar bo'yicha nomni ko'chirish (masalan, choy (o'simlik) - choy (ichimlik)).
  • O'zbekistonlik olimlarning iqtisod haqidagi fikrlari: O'zbekistonda iqtisodiy fikr IX-X asrlarda yashab ijod etgan olimlar, ensiklopedistlar Farobiy, Beruniy, Ibn Sinoning asarlarida rivojlangan. Ular jamoat mehnat taqsimotining ahamiyatini ta'kidladilar va dehqonchilik, hunarmandchilik, chorvachilik, to'quvchilik bilan shug'ullanish muhimligini ko'rsatdilar. Farobiy material boyliklar ishlab chiqarishda odamning qanday ishtirok etishiga qarab adolatli taqsimlanishi kerak deb hisobladi, qullikni qoraladi va xalqlar o'rtasida o'zaro yordam va do'stlikka chaqirdi.