Ijtimoiy falsafa

Ushbu kitob "Ijtimoiy falsafa" fanidan ma'ruzalar matni bo'lib, unda jamiyat, inson, ijtimoiy taraqqiyot va ijtimoiy bilishning mohiyati, qonuniyatlari hamda tamoyillari haqidagi falsafiy bilimlarni o'rganishga bag'ishlangan. Matnda ijtimoiy falsafa fanining predmeti, metodologiyasi, asosiy tushunchalari, funktsiyalari, shuningdek, jahon falsafiy merosidagi ijtimoiy falsafiy qarashlar tarixi tahlil etiladi. Kitob O'zbekistonning o'ziga xos taraqqiyot yo'li, fuqarolik jamiyati, ma'naviyat va qadriyatlar masalalariga alohida e'tibor qaratadi.

Asosiy mavzular

  • Ijtimoiy falsafa fanining bahs mavzusi va vazifasi: Ushbu mavzuda ijtimoiy falsafaning predmeti, o'rganish ob'ekti, falsafa va ijtimoiy falsafa o'rtasidagi munosabat, ijtimoiy falsafaning asosiy tushunchalari va tamoyillari, shuningdek, ijtimoiy falsafaning jamiyat hayotidagi o'rni va funktsiyalari ko'rib chiqiladi.
  • Ijtimoiy falsafa tarixi: Ushbu mavzu qadimgi Sharq, Yunon, Markaziy Osiyo mutafakkirlarining ijtimoiy-falsafiy qarashlarini, G'arb O'rta asrlari va yangi davr ijtimoiy falsafasini, hamda Mustaqil O'zbekiston sharoitida ijtimoiy falsafiy dunyoqarashni qamrab oladi. Asosiy e'tibor jamiyat va inson haqidagi falsafiy qarashlarning evolyutsiyasiga qaratiladi.
  • Jamiyat – yaxlit tizim sifatida: Jamiyatning mohiyati, jamiyat hayotining asosiy sohalari (iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy, ma'naviy), axborotlashgan jamiyat va fuqarolik jamiyati tushunchalari, hamda O'zbekistonda barpo etilayotgan erkin fuqarolik jamiyati masalalari o'rganiladi.
  • Jamiyat hayoti va taraqqiyotining tabiiy va ijtimoiy omillari: Tabiat va jamiyat orasidagi aloqadorlik, geografik muhitning jamiyatga ta'siri, demografik omillar va ularning ijtimoiy taraqqiyotdagi roli, shuningdek, ekologik muammolar va ularning yechimlari tahlil qilinadi.
  • Jamiyatning iqtisodiy hayoti: Jamiyat iqtisodiy hayotining asosi va qonunlari, moddiy iqtisodiy ishlab chiqarish (usuli va tarkibiy tuzilishi), ishlab chiqarish munosabatlari va ularning o'ziga xos tomonlari, bozor munosabatlari va mulkchilikning xilma-xil shakllari kabi masalalar yoritiladi.
  • Jamiyatning ijtimoiy hayoti: Jamiyatning ijtimoiy hayoti, uning tarkibi va asosiy elementlari, etnik va demografik tarkibi, sinfiy va ijtimoiy tarkibi, ma'lumot va kasbiy tarkibi, urbanizatsiya va ruralizatsiya jarayonlari o'rganiladi.
  • Jamiyatning siyosiy hayoti: Davlat – jamiyat siyosiy tizimining asosi, jamiyat siyosiy tizimida siyosiy partiyalar va jamoat tashkilotlarining o'rni, demokratik huquqiy davlat va erkin fuqarolik jamiyati kabi tushunchalar tahlil qilinadi.
  • Jamiyat ma'naviy hayoti: Jamiyatning ma'naviy hayoti, uning tarkibiy elementlari, ijtimoiy ong (uning shakllari), milliy g'oya va mafkura, madaniyat va qadriyatlar masalalari ko'rib chiqiladi.
  • Fan: Fan ijtimoiy ong shakli sifatida, uning asosiy turkumlari, hozirgi zamon fani va uning o'ziga xos xususiyatlari, O'zbekistonda mustaqillik sharoitida ilm-fan rivojlanishining asosiy yo'nalishlari o'rganiladi.
  • Inson. Shaxs.: Insonning mohiyati va faoliyati, inson muammosining falsafa tarixida qo'yilishi, inson, individ, shaxs, individuallik tushunchalari, shaxsning shakllanishida ijtimoiy omillarning tutgan o'rni kabi masalalar yoritiladi.
  • Ijtimoiy taraqqiyotning sub'ektlari va harakatlantiruvchi kuchlari: Ijtimoiy taraqqiyot, uning sub'ektlari, manfaat va ehtiyojlar ijtimoiy taraqqiyotni harakatlantiruvchi kuchi, xalq ommasi tarix ijodkori, milliy ozodlik harakatlari va ijtimoiy taraqqiyot masalalari tahlil etiladi.
  • Sivilizatsiya: Sivilizatsiya, uning o'ziga xos xususiyatlari, Sharq va G'arb sivilizatsiyasi, hozirgi zamon jahon sivilizatsiyasi kabi mavzular bo'yicha ma'lumotlar beriladi.
  • O'zbekistonning jahon sivilizatsiyasiga qo'shilib borishi: Jahon sivilizatsiyasi, jahon hamjamiyati, O'zbekistonning jahon hamjamiyatiga integratsiyalashuvi, O'zbekistonning tashqi siyosati va uning tamoyillari, O'zbekistonning mintaqaviy integratsiyasi masalalari ko'rib chiqiladi.
  • Ijtimoiy bilish. Jamiyatni ilmiy bilish va boshqarish: Ijtimoiy bilish, uning tarkibi, sub'ekti va ob'ekti, jamiyatni ilmiy bilish (empirik va nazariy bosqichlar), hamda nazariy bilish usullari kabi savollar tahlil qilinadi