"Линии связи"

Ushbu kitob optik tolali aloqa liniyalarini loyihalash, qurish va ulardan foydalanishning turli jihatlarini qamrab oladi. Unda O'zbekistonning Andijon va Urganch shaharlari orasidagi magistral liniyani yaratish masalalari ko'rib chiqiladi. Kitobda kanal o'tkazish qobiliyatini hisoblash, zarur bo'lgan uskunalarni tanlash, regeneratsiya uchastkalarini aniqlash va texnik-iqtisodiy asoslash kabi masalalarga e'tibor qaratilgan.

Asosiy mavzular

Magistral trassani tanlash va asoslash: Loyihalashda kabelni yotqizish usulini tanlash, trassa yo'nalishini aniqlash, qurilish xarajatlarini minimallashtirish, ekspluatatsiya xarajatlarini kamaytirish, xizmat ko'rsatish qulayligini ta'minlash va kabelni tashqi ta'sirlardan himoya qilish masalalari ko'rib chiqiladi. Trassa aholi punktlaridan o'tishi, shaharlarda telefon kanallari orqali, tashqarida esa avtomobil yo'llari bo'ylab yotqizilishi kerak.
Magistraldagi kanallar sonini hisoblash: Aholi soni, aholining aloqaga bo'lgan talabi, o'sish tendensiyalari hisobga olinadi. Hisoblash formulalari va usullari keltirilgan.
STM darajasini va optik kabel markasini tanlash: SDH (Synchronous Digital Hierarchy) texnologiyasidan foydalanish, turli xil transport modullari (STM-1, STM-4, STM-16 va boshqalar) ko'rib chiqiladi. Ma'lumotlarni uzatish tezligi va kanallar soniga qarab mos modulni tanlash asoslanadi.
Optik kabelni tanlash: Kabel markasini tanlash, uning yotqizish sharoitlariga mosligini (kanalizatsiya, tuproq, suv osti o'tishlari) hisobga olish, Fujikura kabelidan foydalanish va kabelning tuzilishi tavsiflanadi.
Loyihalashtirilgan magistral uchun uskuna turini tanlash: Multiplikatorlar, krosskonnektorlar, regeneratorlar va terminalli uskunalar tanlanadi. Multiplikatorlarning vazifalari, xususiyatlari va texnik parametrlari ko'rib chiqiladi.
Zaiflashuv bo'yicha regeneratsiya uchastkalarining uzunligini hisoblash: Optik tolali zaiflashuv koeffitsienti, energiya potentsiali, dispersiya hisobga olinadi. Zaiflashuvning turli omillari va ularni hisoblash usullari keltirilgan.
Trassani multiplikslash va regeneratsiya bo'limlariga ajratish: SDH tarmog'ining tuzilishi, multiplikslash bo'limlari va regeneratsiya bo'limlari aniqlanadi. Bo'limlarning uzunligi va ularning joylashuvi ko'rsatiladi.
VOLQ qurilishini texnik-iqtisodiy asoslash: Loyihaning kapital xarajatlari, ekspluatatsiya xarajatlari, iqtisodiy samaradorligi baholanadi. Xarajatlarni hisoblash metodologiyasi va tejamkorlik omillari ko'rsatilgan.