Назарий Фонетика
Ushbu kitob "Nazariy fonetika" deb nomlangan bo'lib, roman-german filologiyasi fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan ma'ruzalar matnidir. Kitobda fonetika fanining mohiyati, vazifalari, tadqiqot metodlari, fonologiya, nemis tili fonetikasi va boshqa tillar bilan qiyosiy jihatlari kabi mavzular yoritilgan. Shuningdek, kitobda nutq organlari, tovush hosil bo'lishi, bo'g'inlar, urg'u, intonatsiya kabi masalalar ham batafsil tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Fonetikaning mohiyati va vazifalari: Fonetika tilshunoslikning bir bo'limi sifatida til tovushlarini o'rganadi. Uning vazifasi nutq tovushlarining hosil bo'lishi, akustik xususiyatlari va idrok etilishini tahlil qilishdan iborat.
- Fonetika va boshqa fanlar: Fonetika fizika, fiziologiya, tibbiyot va psixologiya kabi fanlar bilan chambarchas bog'liq. Til tovushlarini o'rganishda bu fanlarning yutuqlaridan foydalaniladi.
- Fonologiya: Fonologiya fonetikaning bir qismi bo'lib, til tovushlarining ma'no farqlash xususiyatini o'rganadi. U fonemalarni aniqlash va ularning o'zgarish qonuniyatlarini tahlil qilish bilan shug'ullanadi.
- Nemis tili fonetikasi: Nemis tili fonetikasi nemis tiliga xos bo'lgan tovushlarni, ularning artikulyatsiyasini va akustik xususiyatlarini o'rganadi. Unda unlilar, undoshlar, diftonglar va ularning talaffuz qoidalari tahlil qilinadi.
- Bo'g'inlar, urg'u va intonatsiya: Kitobda bo'g'inlarning tuzilishi, urg'uning o'rni va intonatsiyaning nutqni ifodalashdagi roli haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, turli tillardagi urg'u va intonatsiya xususiyatlari qiyoslanadi.
- Nutq organlari va tovush hosil bo'lishi: Nutq organlarining anatomik tuzilishi va fiziologik faoliyati, tovushlarning hosil bo'lish mexanizmlari va ularning tasnifi batafsil yoritiladi.
- Tovush o'zgarishlari: Tovushlarning pozitsion, kombinator va tarixiy o'zgarishlari, ularning sabablari va natijalari tahlil qilinadi.