Социалогия фанидан маърузалар матни
Ushbu kitob sotsiologiya fanining asosiy tushunchalari, predmeti, obyekti va jamiyatning ijtimoiy tuzilishi kabi masalalarni o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda sotsiologiya fan sifatida shakllanishi, uning turli sohalari, ijtimoiy taraqqiyot, deviatsiya, ijtimoiy nazorat, ijtimoiy munosabatlar va boshqa sotsiologik tushunchalar tahlil etiladi. Shuningdek, kitobda jamiyatning tuzilishi, stratifikatsiya jarayonlari va turli ijtimoiy institutlar, xususan oila, davlat, iqtisodiyot va dinning roli ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Sotsiologiya fan sifatida: Ushbu mavzu sotsiologiya fanining predmeti, obyekti, vazifalari, O. Kontning pozitiv sotsiologiyasi, G'arb sotsiologiyasi klassiklarining ta'limotlari va sotsiologiyaning boshqa fanlar bilan munosabatlarini o'rganadi.
- Sotsiologiya strukturasi: Ushbu mavzu sotsiologiyaning asosiy tarkibiy qismlari, nazariy va amaliy sotsiologiya, hozirgi zamon sotsiologik nazariyalari, makrosotsiologiya va mikrosotsiologiya hamda sotsiologiya metodlari va qonunlarini qamrab oladi.
- Jamiyat yaxlit tizim sifatida: Ushbu mavzu jamiyat va ijtimoiylik tushunchalari, Sharq va G'arb mutafakkirlarining jamiyat to'g'risidagi qarashlari, totalitar, avtoritar, demokratik jamiyatlar hamda zamonaviy jamiyatning turli ta'riflarini o'rganadi.
- Shaхs sotsiologiyasi va deviant hulq-atvor: Shaхs tushunchasi, shaхsning ijtimoiy mavqei, manfaati va ijtimoiy roli, shaхsning ijtimoiylashuvi, deviant fe'l-atvor va uning turlari, ijtimoiy nazorat kishilar xatti-xarakatini tartibga solish mexanizmi sifatida.
- Ijtimoiy taraqqiyot sotsiologiyasi: Sotsiologiyada ijtimoiy taraqqiyot tushunchasi, ijtimoiy o'zgarishlarning shakllari: progress, regress, evolyutsiya va revolyutsiya, Evolyutsion rivojlanish va uning afzalliklari, O'zbek modelining o'ziga xos xususiyatlari, O'zbekistonda davlat xokimiyati va boshqaruvni demokratiyalashtirish jarayonlarining o'ziga xosligi.
- Empirik sotsiologik tadqiqot va uning metodlari: Empirik sotsiologik tadqiqot, uning asosiy bosqichlari, Sotsiologik tadqiqot dasturi, So'rov metodi, Kuzatish metodi va uning mohiyati, Xujjatlarni o'rganish metodi, Eksperiment metodi.
- Ijtimoiy munosabatlar: Ijtimoiy munosabatlar tushunchasi, ijtimoiy munosabatlar turlari, iqtisodiy va taqsimot munosabatlari, ijtimoiy – sinfiy munosabatlar, ijtimoiy – demografik munosabatlar, begonalashuv va tanazzul hamda ijtimoiy oqibatlar.
- Jamiyat sosial strukturasi va stratifikatsion jarayonlar: Sosial struktura tushunchasi, sozial struktura to’g’risidagi antik davr mutafakkirlarining ta’limotlari. Sosial stratifikatsiya to’g’risidagi nazariyaning moxiyati va ahamiyati, stratifikatsiya asoslari va mezonlari, sozial stratifikatsiya va sosial harakatchanlik (mobillik) nazariyasi, O’zbekistonda bozor munosabatlari sharoitida sosial stratifikatsiya va sosial mobillik jarayeni.
- Sosial guruxlar va sosial institutlar: Sosial gurux va sosial institut, ularning asosiy vazifalari va turlari. Oila -sosial institut, Davlat va jamiyatning siyosiy tizimi, iqtisodiy institutlar, ularning ko’rinishlari va vazifalari, Din sosiomadaniy institut sifatida. Ta’lim sosial institut sifatida.