Рақамли қурилмаларнинг математик ва мантиқий асослари
Ushbu kitob raqamli qurilmalarning matematik va mantiqiy asoslariga bag'ishlangan amaliy qo'llanma bo'lib, Toshkent Axborot Texnologiyalari Universitetining talabalari uchun mo'ljallangan. Qo'llanma raqamli qurilmalarni loyihalash, tahlil qilish va optimallashtirish uchun zarur bo'lgan asosiy tushunchalar va usullarni qamrab oladi.
Asosiy mavzular
- Sonlarni kompyuterda ifodalash usullari: Kompyuterda sonlarni ifodalashning turli usullari, jumladan, natural, normal va suzuvchi vergulli shakllar ko'rib chiqiladi. To'g'ri, teskari va qo'shimcha kodlar orqali sonlarni ifodalash usullari tushuntiriladi.
- Qo'zgalmas vergulli sonlar ustida amallar: Qo'zgalmas vergulli sonlar ustida qo'shish, ayirish, ko'paytirish va bo'lish amallarini bajarish usullari, shuningdek, mashina kodlarida qo'llaniladigan usullar (to'g'ri, teskari, qo'shimcha kodlar) bilan tanishiladi.
- O'nli sonlarni D-kodlarda ifodalash: O'nli sonlarni D-kodlarda ifodalash va D-kodlar ustida arifmetik amallarni bajarish qoidalari keltirilgan. D-kodlarni qo'shishda tuzatishlar kiritish usullari ko'rsatilgan.
- Mantiqiy algebra funktsiyalarini ifodalash: Mantiqiy algebra funktsiyalarini (MAF) ifodalash usullari, jumladan, jadval, matritsa, geometrik va analitik ko'rinishlar bilan tanishiladi. MAFni soddalashtirish usullari (Kveyn usuli, Veych diagrammasi) bilan tanishiladi.
- Xotirasiz mantiqiy sxemalar: Asosiy mantiqiy elementlar (invertor, dizyunktor, kon'yunktor) va ularning funksiyalari, shuningdek, Sheffer va Pirs elementlari ko'rib chiqiladi. Mantiqiy funktsiyalarni turli elementlar yordamida amalga oshirish usullari ko'rsatiladi.
- Xotirali mantiqiy sxemalar: Triggerlar (RS, T, D, JK) va ularning ishlash prinsiplari, shuningdek, ularni turli elementlar asosida qurish sxemalari keltirilgan. Triggerlarni sinxronlash usullari bilan tanishiladi.
- Kombinatsion sxemalarni sintezlash: Kombinatsion sxemalarni sintezlashning asosiy bosqichlari, mantiqiy funktsiyalarni minimallashtirish va berilgan elementlar bazasida amalga oshirish usullari ko'rib chiqiladi.
- Dasturlanuvchi mantiqiy matritsalar asosida sxemalarni loyihalash: Dasturlanuvchi mantiqiy matritsalar (DMM) va ularning arxitekturasi, shuningdek, DMM asosida mantiqiy funktsiyalarni amalga oshirish usullari bilan tanishiladi.
- Asosiy xotirani tashkil qilishni o'rganish: Asosiy xotira qurilmalari (ROM, DRAM, SRAM) va ularning ishlash prinsiplari, shuningdek, zamonaviy kompyuterlarda xotirani tashkil qilish masalalari bilan tanishiladi.
- Tizimli shina va kiritish-chiqarish shinalari tadqiqi: Kompyuterning tashqi qurilmalar bilan aloqasi, portlar va interfeyslar, shuningdek, ma'lumotlarni uzatish protokollari ko'rib chiqiladi.