Қизилқумда тарқалган TULIPA L. туркуми турларининг биологик хусусиятлари ва ценопопуляцияларини

Ushbu avtoreferat O'zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Botanika instituti va O'zbekiston Milliy universiteti huzuridagi Ilmiy kengash tomonidan biologiya fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasini himoya qilish uchun tayyorlangan. Avtoreferatda Qizilqumda tarqalgan Tulipa L. turkumiga mansub o'simlik turlarining biologik xususiyatlari, ularning turlicha ekologik muhitga moslashuvi, ontogenezi, ko'payishi, tarqalishi va tsenopopulyatsiyalarining hozirgi holati, kamayib ketish sabablari hamda ularni muhofaza qilish choralari haqida ma'lumot berilgan. Tadqiqot natijalari botanika, ekologiya, muhofaza qilish va landshaft dizayni sohalarida foydalanish uchun tavsiya etiladi.

Asosiy mavzular

• Tulipa turkumi turlarining ekologik-fitotsenotik tavsifi: Turkumi bo'yicha olib borilgan tadqiqotlar tahlili, tadqiqot obyekti va metodlari, tsenopopulyatsiyalarning geografik va fitotsenotik tavsifi.
• O'rganilgan turlarning ontogenezi: O'rganilgan ob'ektlarning ontogenezi yoritilgan. Ontogenez 7 ta yosh holatiga ajratilgan. Eriostemones va Tulipa sektsiyalari vakillarining ontogenez bosqichlari keltirilgan.
• Tsenopopulyatsiyalarning strukturasi: Qizilqumda tarqalgan Tulipa turkumi turlarining ontogeneetik strukturasi va tsenopopulyatsiyalarning tiplari to'g'risidagi ma'lumotlar keltirilgan. Turlarning biologik xususiyatlaridan kelib chiqib o'rganilgan turlar uchun xarakterli ontogeneetik spektr.
• Tsenopopulyatsiyalarni holatini baholash: O'rganilgan turlar tsenopopulyatsiyalarining holatini baholashga bag'ishlangan. T. sogdiana organizm va populyatsion belgilari, har xil o'tli-ajriqli-shuvoqzor jamoasida ajratilgan tsenopopulyatsiyada kuzatildi.
• Turlarni muhofaza qilish chora-tadbirlari: Orol dengizining qurishi va uning oqibatida Orol bo'yi o'simlik qoplamidagi o'zgarishlar to'g'risida fikr yuritilgan. Tadqiqotlar natijasida, turlarni muhofaza qilish choralari ishlab chiqilgan.