Чизма геометрия ва инжинерлик графикаси
Ushbu kitob chizma geometriya va injenerlik grafikasi fanlarining asosiy tushunchalari, qoidalari va amaliy usullarini o'rgatishga bag'ishlangan. Unda proyeksiyalash usullari, geometrik shakllarni tasvirlash, soya qurish, perspektiva, aksonometriya, detallarni tasvirlash, bino chizmachiligi kabi mavzular batafsil yoritilgan. Kitob talabalar va mutaxassislar uchun mo'ljallangan bo'lib, chizmalarni kompyuterda yaratish usullari ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Grafik ishlarni tayyorlash: Grafik ishlarni tayyorlash bo'yicha yagona tizim, standartlar, qoidalar, chizmachilik asboblari va elektron trenajerlardan foydalanish haqida ma'lumotlar berilgan.
- Injenerlik grafikasiga oid standartlar: Formatlar, masshtablar, chiziq turlari, shriftlar, o'lcham qo'yish qoidalari, asosiy yozuvlar kabi injenerlik grafikasi standartlari batafsil tushuntirilgan.
- Chizma geometriya fanining nazariy asoslari: Proyeksiyalash usullari (ortogonal, parallel, markaziy), nuqta, to'g'ri chiziq, tekislikning fazoviy vaziyatlari va ularning proyeksiyalari ko'rib chiqiladi.
- Chizmani qayta tuzish usullari: Proyeksiya tekisliklarini almashtirish, aylantirish usullari yordamida chizmalarni soddalashtirish va masalalarni yechish usullari o'rgatiladi.
- Sirtlar: Sirtlarning turlari (chiziqli, aylanma, chiziqsiz), ularni yasash usullari, tekislik va to'g'ri chiziq bilan kesishishi, o'zaro kesishishi kabi mavzular yoritilgan.
- Perspektivada soyalar: Yoritish manbai, nur yo'nalishi, soya turlari, geometrik shakllar, binolar, deraza va eshiklarning soyalarini perspektivada qurish usullari ko'rsatilgan.
- To'g'ri burchakli dimetrik proyeksiyalar: Dimetrik proyeksiyaning o'qlari, aylana va geometrik shakllarni dimetrik proyeksiyada tasvirlash, dimetriyada soyalar qurish usullari keltirilgan.
- Sonlar bilan belgilangan proyeksiyalar: Yer (topografik) sirtini tasvirlash usuli, balandliklar, qiyaliklar, tekislik va topografik sirt bilan kesishish chiziqlarini aniqlash masalalari o'z aksini topgan.
- Egri chiziqlar bilan chiziladigan chizmalar: Egri chiziqlarning grafik usullarda yasalishi, oval chizish usullari, tutashmalar, aylanani teng bo'laklarga bo'lish usullari o'rgatiladi.
- Qo'rinishlar: Detallarning ko'rinishlari, qirqimlar va kesimlar haqida ma'lumot berilib, ularning vazifalari, turlari va chizish qoidalari tushuntiriladi.
- Aksonometrik proyeksiyalar: Aksonometrik proyeksiyalar turlari, izometriya, dimetriya va ularni amaliyotda qo'llash usullari ko'rsatilgan.
- Rezbali detallar va ularning birikmalari: Rezbalarning turlari, shartli belgilari, birikmalar (boltli, shpilkali, vintli), ularni chizish qoidalari va standartlari keltirilgan.
- Qurilish chizmachiligi: Bino va inshootlarning asosiy elementlari, qurilish materiallari, chizmalarni bajarish qoidalari, fasad, plan, qirqim kabi chizma turlari yoritiladi.