Wo’zbekstan tariyxi’ 7-klass (Қорақалпоқ тилида)
Ushbu kitob Oʻzbekiston tarixining IV asrdan XVI asrgacha boʻlgan davrini qamrab oladi. Kitobda ushbu davrda Movarounnahr va Xorazm hududlarida kechgan siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy hayot, shuningdek, xalq qoʻzgʻolonlari, arablar istilosi va temuriylar davri kabi muhim voqealar haqida hikoya qilinadi.
Asosiy mavzular
- Ilk o'rta asrlarda yerga egalik munosabatlari: Ushbu mavzu o'rta asrlarda yerga egalik qilishning turli shakllari, dehqonlar, kashovarzlar, kediverlar va ularning ijtimoiy-iqtisodiy hayotidagi o'rni haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, sug'orish tizimlarining rivojlanishi va qishloq xo'jaligi texnologiyalarining takomillashuvi ham yoritiladi.
- Ilk o'rta asr davlatlari: Bu mavzu O'zbekiston hududida ilk o'rta asrlarda mavjud bo'lgan davlatlar, ularning siyosiy tuzilishi, hududiy kengayishi va qo'shni davlatlar bilan munosabatlari haqida ma'lumot beradi. Xususan, Xorazm, So'g'd, eftaliylar va turk xoqonligi kabi davlatlar haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
- Arablar istilosi va xalq qo'zg'olonlari: Ushbu mavzu VII-VIII asrlarda arablar tomonidan O'rta Osiyoning bosib olinishi, mahalliy xalqning istilochilarga qarshi kurashi va arab xalifaligining o'lkaga ta'siri haqida hikoya qiladi. Shuningdek, islom dinining tarqalishi va uning madaniy hayotga ta'siri ham yoritiladi.
- Somoniylar davlati: Bu mavzu IX-X asrlarda Movarounnahrda Somoniylar davlatining yuksalishi, uning siyosiy tuzilishi, iqtisodiy rivojlanishi va madaniy hayoti haqida ma'lumot beradi. Somoniylar davrida ilm-fan, adabiyot va san'atning rivojlanishi alohida ta'kidlangan.
- Qoraxoniylar davlati: Ushbu mavzu XI-XII asrlarda Qoraxoniylar davlatining Movarounnahrga hukmronligi, ularning siyosiy va madaniy hayoti, shuningdek, turkiy qabilalarning o'lkaga kirib kelishi va mahalliy aholi bilan assimilyatsiya jarayonlari haqida ma'lumot beradi.
- Xorazmning yuksalishi va mo'g'ullar istilosi: Bu mavzu XII-XIII asrlarda Xorazmshohlar davlatining yuksalishi, uning siyosiy va iqtisodiy qudrati, Mo'g'ullar imperiyasi bilan to'qnashuvi va Chingizxon istilosi natijasida davlatning qulashi haqida hikoya qiladi. Jaloliddin Manguberdining mo'g'ullarga qarshi kurashi alohida e'tiborga molik.
- Amir Temur va Temuriylar davlati: Mavzu XIV-XV asrlarda Amir Temurning siyosiy maydonga kirib kelishi, uning markazlashgan davlat tuzishi, Movarounnahr va Xorazmni birlashtirishi, harbiy yurishlari va Yevropa davlatlari bilan aloqalari haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, temuriylar davrida ilm-fan, madaniyat va savdo-sotiqning rivojlanishi ham yoritiladi.
- XV asrda madaniy hayot: Bu bobda XV asrlarda mintaqada ilm fan rivojlanishi, san'at, arxitektura va diniy e'tiqodlarning xususiyatlari yoritiladi. Alisher Navoiy va boshqa mutafakkirlarning merosi tadqiq etiladi.