Ёруғлик кучи бирлиги эталлонини амалга ошириш
Ushbu referat yorug'lik kuchi birligi etalonining amalga oshirilishi va uning tarixiy rivojlanishi, hamda yorug'likning asosiy qonuniyatlari, xossalari va o'lchov birliklari haqida ma'lumot beradi. Unda yorug'likning fizika fanidagi o'rni, uning turli hodisalarda namoyon bo'lishi, va zamonaviy fizikaning ushbu sohadagi yutuqlari, jumladan yorug'lik bosimi va yorug'lik yili kabi tushunchalar atroflicha tahlil qilingan. Referatda yorug'lik kuchi birligi sifatida kandela ning tanlanishi tarixi, uning takomillashtirilishi, shuningdek, yorug'likning spektral lyuminessensiya effekti va boshqa muhim masalalar bayon etilgan. Shuningdek, foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Yorug'lik kuchi birligi yaralishi tarixi: Ushbu bo'limda yorug'lik kuchini o'lchash birliklarining tarixiy rivojlanishi, jumladan, sham yoki alanga yorug'ligiga asoslangan o'lchov birliklaridan Plank radiatorining (qora jism) platinaning qotish haroratidagi yorug'ligiga asoslangan yangi birlik - «yangi sham» ga o'tilishi, hamda 1948 yilda Xalqaro tomonidan qabul qilingan va keyinchalik o'zgartirilgan kandela (cd) ta'rifi batafsil yoritilgan.
- Yorug'lik kuchi birligi "Kandela": Bu mavzuda yorug'lik kuchi birligi bo'lgan kandela ta'rifi, uning xalqaro birliklar tizimida SI da qabul qilinganligi va undan foydalanish sohalari, jumladan, yoritish texnikasi va tibbiyotda qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan.
- Yorug'lik qonuniyatlari: Ushbu bo'limda yorug'likning to'lqin va korpuskulyar xossalari, difraksiya, interferensiya, qutblanish, fotoeffekt, lyuminessensiya kabi hodisalar orqali namoyon bo'lishi, hamda yorug'lik nazariyasining rivojlanishi, I. Nyuton va Gyuygens kabi olimlarning hissasi, va yorug'likning mexanik ta'siri (yorug'lik bosimi) haqida gapirilgan.
- Yorug'lik yilining kashf etilishi: Bu mavzu yorug'likning harakatlanish tezligini aniqlash tarixiga bag'ishlangan. Xususan, Ole Ryomerning Mushtariy yo'ldoshlarini kuzatish orqali yorug'lik tezligini hisoblangani, keyinchalik Albert Maykelsonning aniqroq o'lchovlari va yorug'lik yilining (yorug'likning bir yilda bosib o'tadigan masofasi) qabul qilinishi haqida ma'lumot berilgan.