Физика фанининг Механика, Молекуляр физика, Электр ва Магнетизм бўлимидан лаборатория ишларидан услубий қўлланма (2-қисм)

Ushbu laboratoriya ishlari to'plami O'zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Farg'ona filiali "Kompyuter injiniring" fakulteti "Tabiiy fanlar" kafedrasi talabalari uchun mo'ljallangan. U fizika fanining "Mexanika, molekulyar fizika, elektr va magnetizm" bo'limlariga tegishli laboratoriya ishlarini o'z ichiga oladi. Qo'llanma talabalarga fizikaviy qonunlarni chuqurroq o'zlashtirish, ilmiy tekshirish uslublarini o'rgatish, zamonaviy asbob-uskunalar bilan ishlash ko'nikmalarini shakllantirishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Xatoliklar nazariyasi bilan tanishish: O'lchash xatoliklari, sistemali va tasodifiy xatoliklar, bevosita o'lchash jarayonidagi xatoliklarni aniqlash usullari.
Burama tebranish usuli bilan inersiya momentlarini aniqlash: Trifilyar osgichning tuzilishi, tebranish davri va inersiya momentini hisoblash formulalari. Tajriba orqali turli jismlarning inersiya momentlarini aniqlash.
Uitston ko'prigi yordamida qarshiliklarni o'lchash: Uitston ko'prigining ishlash prinsipi, qarshilik va temperatura orasidagi bog'lanish. Tajriba orqali qarshiliklarni o'lchash va doimiy tok qonunlarini tekshirish.
Shuntlash metodi bilan galvanometrning qarshiligini aniqlash: Galvanometrning ishlash prinsipi, shunt qarshiligi. Tajriba orqali galvanometrning ichki qarshiligini aniqlash.
Kondensator sig'imini Sotti ko'prigi usulida aniqlash: Kondensatorning sig'imi, yassi kondensatorning sig'im formulasi. Tajriba orqali kondensatorlarning sig'imini aniqlash.
Galvanometrni darajalash: Galvanometrning sezgirligi, bo'lim qiymati. Tajriba orqali galvanometr shkalasining har bir bo'limiga mos keluvchi tok kuchini aniqlash.
Elektr o'lchov asboblarini o'rganish va darajalash: Ampermetr va voltmetrning tuzilishi, ishlash prinsipi. Tajriba orqali ampermetr va voltmetrni darajalash.
G'altakning induktivligini aniqlash: G'altakning induktivligi, o'zindukciya hodisasi. Tajriba orqali g'altakning induktivligini aniqlash.
O'zgaruvchan tokni o'zgarmas tokka aylantiruvchi to'g'rilagichlar: To'g'rilagichlarning ishlash prinsipi, kenatron lampalar, yarimo'tkazgichli diodlar. Filtrlarning vazifasi.
Yig'uvchi linzalarning fokus oraliqini aniqlash: Linzalarning asosiy xarakteristikalari, yupqa linza formulasi. Tajriba orqali linzaning fokus oraliqini aniqlash (an'anaviy va Bessel usullari).
Difraksion panjara yordamida yorug'lik to'lqin uzunligini aniqlash: Yorug'lik difraksiyasi, Gyuygens-Frenel prinsipi. Tajriba orqali difraksion panjara yordamida yorug'lik to'lqin uzunligini aniqlash.
Suyuqlikning sirt taranglik koeffitsientini aniqlash: Suyuqlikning sirt tarangligi, tomchi usuli. Tajriba orqali suyuqlikning sirt taranglik koeffitsientini aniqlash.
Suyuqlikning ichki ishqalanish koeffitsientini aniqlash: Suyuqlikning ichki ishqalanishi (yopishqoqligi), tezlik gradienti, Stoks usuli. Tajriba orqali suyuqlikning ichki ishqalanish koeffitsientini aniqlash.
Qattiq jismlarning solishtirma issiqlik sig'imi va entropiya o'zgarishini aniqlash: Kalorimetriya, issiqlik sig'imi, entropiya. Tajriba orqali qattiq jismning solishtirma issiqlik sig'imi va entropiya o'zgarishini aniqlash.
Gaz solishtirma issiqlik sig'imlarining nisbatini aniqlash: Gazlarning solishtirma issiqlik sig'imlari, adiabatik jarayon, Kleman-Dezorm usuli. Tajriba orqali gaz solishtirma issiqlik sig'imlari nisbatini aniqlash.
Tashqi fotoeffekt qonunlarini o'rganish: Fotoeffekt hodisasi, fotoeffekt qonunlari, Eynshteyn tenglamasi. Tajriba orqali tashqi fotoeffekt qonunlarini o'rganish.