Dasturlash”

Ushbu o‘quv qo‘llanma O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun dasturlash asoslarini o‘rganishda yordam berish maqsadida tavsiya etilgan. Qo‘llanma Turbo Paskal dasturlash tilining asosiy tushunchalari, operatorlari, ma’lumotlar turlari, protsedura va funksiyalari kabi muhim elementlarini qamrab oladi. Kitob dasturlashni o‘rganishni boshlayotganlar uchun mo‘ljallangan bo‘lib, dasturlash bo‘yicha dastlabki bilimlarni shakllantirishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

• Paskal dasturlash tili: Ushbu bob Paskal dasturlash tilining asosiy tushunchalari, dasturlash haqida asosiy tushunchalar, algoritmlar, dastur tuzish bosqichlari, dasturlash tillari va ularning afzalliklari, translyatorlar, dasturlash tillari bilan ishlash afzalliklari kabi mavzularni qamrab oladi.
• Turbo Paskal tili elementlari: Ushbu bob Turbo Paskal tilining imlosi, identifikatorlar, o'zgarmaslar, ifodalar, amallar kabi asosiy elementlarini o'rganadi.
• Turbo Paskal dasturlash tili. Ma'lumotlar turlari: Ushbu bob Turbo Paskal dasturlash tilida ma'lumotlar turlari, o'zgaruvchilar, o'zgarmaslar, ifodalar kabi ma'lumotlar turlari bilan bog'liq mavzularni qamrab oladi.
• Turbo Paskal dasturi tarkibi: Ushbu bob Turbo Paskal dasturining tarkibi, sarlavha qismi, modullarni ko'rsatish bo'limi, bayonlar bo'limi, operatorlar bo'limi kabi qismlarni o'rganadi.
• Turbo Paskal ma'lumotlari tarkibi: Ushbu bob Turbo Paskalda statik tasnifli ma'lumotlar, dinamik tasnifli ma'lumotlar, statik va dinamik ma'lumotlar turlari kabi ma'lumotlar tarkibi bilan bog'liq mavzularni qamrab oladi.
• Turbo Paskal Ma’lumotlarining Oddiy Turlari: Ushbu bob tartibli turlar, haqiqiy turlar kabi ma'lumotlarning oddiy turlarini o'rganadi.
• Turbo Paskal Muhitida ishlash: Ushbu bob Turbo Paskalda ishlash tartibi, funksional klavishlar, matn muharriri, fayllar bilan ishlash kabi muhitda ishlashning asosiy yo'nalishlarini qamrab oladi.
• Til operatorlari: Ushbu bob murakkab va bo'sh operator, shartli operator, takrorlash operatorlari, tanlov operatori, nishonalar va o'tish operatorlari kabi til operatorlarini o'rganadi.
• Statik ma'lumotlarning murakkab turlari: Ushbu bob massivlar, yozuvlar, to'plamlar, turlarni o'zgartirish va ularning birgalikda bo'lishi kabi statik ma'lumotlarning murakkab turlarini o'rganadi.
• Protsedura va funksiyalar: Ushbu bob protsedura va funksiyalar tarkibi, protsedura va funksiyalardan foydalanishda identifikatorlarning faoliyat sohasi, parametrlarni uzatish usullari, turlarni o'zgartirish va ularga birgalikda bo'lishi kabi protsedura va funksiyalarga oid mavzularni o'rganadi.
• Fayllar: Ushbu bob fizik va mantiqiy fayllar tushunchasi, Turbo Paskalda fayllarning sinflanishi, fayllarning qo'llanilishi, ochish va yopish, turdoshlashtirilgan fayllar, turdoshlashtirilmagan fayllar, matnli fayllar kabi fayllarga oid mavzularni o'rganadi.
• Turbo Paskalning Grafik rejimi: Ushbu bob grafik rejimdagi ekran, ekranni grafik rejimga o'tkazish, grafik rejimda nuqtalar, ranglar, chiziqlar, shakllar, grafik rejimda matn, ekran sohalari, grafik rejimda palitra kabi grafik rejimlarni o'rganadi.
• Dasturlash uslubiyati: Ushbu bob masaladan dasturga, masalani ta'riflash, yechish usuli (algoritmi)ni tanlash va tasvirlash, dasturni yaratish, dasturni tekshirish, dasturni takomillashtirish, dasturni tuzatish kabi dasturlash uslubiyati mavzularni o'rganadi.
• Katta dasturlar majmualarini ishlab chiqish uslubiyatlari: Ushbu bob tasnifli (strukturali) dasturlash, modulli dasturlash, tasniflash va dasturlash standartlari kabi katta dasturlar majmualarini ishlab chiqish uslubiyatlari mavzularni o'rganadi.