Mахsus sоhа tехnоlоgiyasi

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta maxsus ta’lim vazirligi O‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi Markazi tomonidan tavsiya etilgan «Maxsus soha texnologiyasi» fanidan kasb-hunar kollejlari uchun mo‘ljallangan o‘quv qo‘llanmadir. Qo‘llanmada yuk ko‘tarish mashinalarining klassifikatsiyasi, ularning asosiy parametrlari, mexanizmlari, yukni ilib olish moslamalari, kranlar va ularning turlari, hamda bloklar, polispastlar va barabanlar kabi mavzular chuqur yoritilgan.

Asosiy mavzular

• Yuk ko‘tarish mashinalari va yuklarning xossalari: Ushbu bo‘limda yuk ko‘tarish mashinalarining umumiy ko‘rinishi, turlari, yuklarning fizik-mexanik xossalari va asosiy parametrlari haqida ma’lumot berilgan. Yengil, o‘rtacha va og‘ir yuklar hamda ularning zichligi, ishqalanish koeffitsiyenti, tabiiy to‘kilish burchagi kabi xossalari yoritilgan.
• Yuk ko‘tarish mashinalarining klassifikatsiyasi: Bo‘limda yuk ko‘tarish mashinalarining umumiy tushunchalari, domkratlar, tallar, chig‘irlar, ko‘targichlar (lift), kranlar va ularning turlari, jumladan, ko‘prikli, chorpoya, kabelli, avtomobilli, o‘ziyurar strelali, minorali, portal, devorda harakatlanuvchi va yarim chorpoya kranlar haqida batafsil ma’lumot berilgan.
• Yuk ko‘tarish mashinalarining mexanizmlari: Ushbu bo‘limda yuk ko‘tarish mexanizmlari, ularning asosiy parametrlari, harakatlanish mexanizmlari, to‘xtatkichlar va tormozlar hamda yuk osish organlari, jumladan, ilgaklar, sirtmoqlar, greferlar va elektromagnitlar haqida ma’lumotlar keltirilgan.
• Bloklar, polispastlar va barabanlar: Bloklar, polispastlar va barabanlarning tuzilishi, turlari, ishlash prinsipi va ularning qo‘llanilishi haqida batafsil ma’lumotlar berilgan. Yuk tashishda ularning ahamiyati tushuntirilgan.
• Po‘lat simli arqon uchlarini mahkamlash elementlari: Po‘lat arqon uchlarini mahkamlash uchun ishlatiladigan ponali, konusli va boshqa usullar, shuningdek, ularning mustahkamligi va qo‘llanilishi haqida ma’lumot berilgan.
• Zanjirlar: Payvandlangan va plastinkali zanjirlarning turlari, ularning qo‘llanilishi va mustahkamlik koeffitsiyentlari haqida ma’lumot berilgan. Zanjirlarning texnik xarakteristikalari va ularni tanlash mezonlari yoritilgan.