Jismoniy madaniyatning fiziologik asoslari
Ushbu kitob jismoniy madaniyatning fiziologik asoslari, organizmning funktsional rezervlari, sport mashqlarining fiziologik tasnifi, sport faoliyatida yuzaga keladigan fiziologik holatlar, harakat malakalarining shakllanishi, jismoniy sifatlar rivojlanishining fiziologik mexanizmlari, tashqi muhitning alohida sharoitlari, ayollar sport trenirovkasining va sog'lomlashtiruvchi jismoniy tarbiyaning fiziologik asoslarini o'z ichiga oladi. Unda organizmning turli holatlarda faoliyatini, moslashishini, jismoniy mashqlarning ta'sirini, rivojlanishini va sog'lomlashtirish usullarini tushuntirib beradi.
Asosiy mavzular
- Jismoniy madaniyatning fiziologik asoslari fani, vazifalari, rivojlanish tarixi.: Ushbu mavzu jismoniy madaniyatning fiziologik asoslarini, uning vazifalarini va tarixiy rivojlanishini yoritadi. Jismoniy mashqlarning organizmga ta'sirini, sog'lom hayot kechirish uchun jismoniy faollikning muhimligini, inson organizmining murakkabligini va uning jismoniy rivojlanishiga ta'sir etuvchi omillarni tushuntiradi.
- Organizmning funktsional rezervlari va muskul moslashuvi.: Ushbu mavzu organizmning funktsional rezervlari va ularning moslashish jarayonlarini ochib beradi. Adaptatsiya, uning turlari, umumiy adaptatsiya sindromi, funktsional rezervlarning safarbar etilishi va jismoniy ishga moslashishda organizm funktsiyalarining dinamikasi haqida ma'lumot beradi.
- Sport mashqlarining fiziologik tasnifi va ta'rifi.: Bu mavzu sport mashqlarining fiziologik tasnifi va ta'rifiga bag'ishlangan. Mushaklarning ishlash hususiyatlari, energiya manbalari, statik kuchlanish fenomeni, standart va nostandart jismoniy mashqlar haqida ma'lumot beradi.
- Sport faoliyatida yuzaga keladigan fiziologik holatlar.: Ushbu mavzu sport faoliyatida yuzaga keladigan turli fiziologik holatlarni, jumladan, start oldi holati, razminka, ishga kirishish, turg'un holat, charchash va tiklanishni o'rganadi. Har bir holatning organizmga ta'sirini va fiziologik mexanizmlarini tushuntiradi.
- Harakat malakalarini shakllanishining fiziologik asoslari.: Mavzu harakat malakalarining shakllanishining fiziologik asoslarini, jumladan, refleks mexanizmini, somatik va vegetativ komponentlarini, afferent sintezning rolini va dastur shakllanishini o'rganadi.
- Jismoniy sifatlar rivojlanishining fiziologik mexanizmlari.: Ushbu mavzu jismoniy sifatlar, jumladan kuch, tezlik, chaqqonlik, chidamlilik va egiluvchanlikning rivojlanish mexanizmlarini ochib beradi. Bu sifatlarning rivojlanishida mushak gipertrofiyasi, energiya sarfi, koordinatsiya va boshqa omillarning rolini tushuntiradi.
- Tashqi muhitning alohida sharoitlari sportchi qobiliyatining fiziologik asoslari.: Mavzu tashqi muhitning harorat, quyosh nuri, balandlik kabi omillarining sportchi qobiliyatiga ta'sirini va organizmning bu sharoitlarga moslashuvini o'rganadi. Yuqori harorat, tog' sharoiti, biologik ritmlar va suvli muhitning ta'siri haqida ma'lumot beradi.
- Ayollar sport trenirovkasining fiziologik asoslari.: Ushbu mavzu ayollarning sport trenirovkasining fiziologik asoslariga bag'ishlangan. Ayollarda harakat va vegetativ funktsiyalar, aerob va anaerob ish qobiliyati, jinsiy gormonlar va ularning ta'sirini o'rganadi.
- Sog'lomlashtiruvchi jismoniy tarbiyaning fiziologik asoslari.: Mavzu sog'lomlashtiruvchi jismoniy tarbiyaning fiziologik asoslarini tushuntiradi. Gipokeniziya, jismoniy mashqlarning ahamiyati, organizmning chidamliligini oshirish, ertalabki gigienik gimnastika va umumiy jismoniy mashqlarning ta'sirini o'rganadi.