Shaharlar geografiyasi
Ushbu kitob "Shaharlar geografiyasi" fanidan o'quv-uslubiy majmua bo'lib, u O'zbekiston shaharlarining rivojlanishi, joylashuvi, iqtisodiy va ijtimoiy jihatlarini o'rganadi. Unda shaharlarning kelib chiqishi, rivojlanish bosqichlari, urbanizatsiya jarayoni, shaharlar klassifikatsiyasi, funksiyalari, aglomeratsiyalar, megalopolislarning shakllanishi va rivojlanishi, shaharsozlik va rayon planirovkasi, shuningdek, O'zbekiston viloyatlarining shaharlar geografiyasi batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Shaharlar geografiyasi: ob'ekti, predmeti, maqsad va vazifalari: Shaharlar geografiyasi - iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning muhim tarmog'i sifatida, uning ob'ekti va predmeti, maqsad va vazifalari, shahar geografiyasini o'rganishning usullari va ahamiyati, shuningdek, tarixiy shakllanishi va tabiiy-iqtisodiy sharoitlarning ta'siri haqida ma'lumot beradi.
- Shaharlarning vujudga kelish tarixi va ularni hosil qiluvchi asosiy omillar: Shaharlarning kelib chiqish tarixi, qadimgi va hozirgi yirik shaharlar, ularning shakllanishiga ta'sir etuvchi omillar hamda shaharlashishning geografik o'rni haqida so'z yuritiladi.
- Shaharlar klassifikatsiyasi (tasnifi): Shaharlarni tiplarga ajratish, klassifikatsiyasi va Zipfa-Styuart klassifikatsiyasi, shaharlar piramidasi kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
- Shaharlarning funktsiyalari: Shaharlar tipologiyasi, funksiyalari va ularning ahamiyati, O'zbekiston shaharlarining funksional tiplari, poytaxt va global shaharlar hamda sanoat, port, ma'muriy markazlar kabi shaharlar turlari yoritilgan.
- Shaharlarning hududiy tizimlari: Urbanizatsiya, aglomeratsiya, megalopolis, konurbatsiya, urbanistik zonalar va rayonlar tushunchalari, ularning shakllanishi va rivojlanishi hamda xususiyatlari o'rganiladi.
- Urbanizatsiyaning mintaqaviy xususiyatlari: Urbanizatsiya tushunchasi, uning mohiyati va rivojlanish xususiyatlari, O'zbekistonda urbanizatsiya jarayoni va uning mintaqaviy xususiyatlari haqida ma'lumot beradi.
- Shaharsozlik va shaharlarning bosh rejasi: Shaharsozlik va rayon planirovkasi, shaharlar bosh rejasi, uning tuzilishi, shaharlar va aglomeratsiyalarning hududiy tarkibi kabi mavzularni qamrab oladi.
- O'zbekiston shaharlari geografiyasi: O'zbekistonning shaharlari geografiyasi, aholi zichligi, viloyatlar kesimida shaharlar, agroshaharlar, Toshkent, Andijon, Namangan, Farg'ona, Samarqand, Buxoro, Sirdaryo, Jizzax, Qashqadaryo, Qoraqalpog'iston va Xorazm viloyatlari shaharlari, ularning xususiyatlari va rivojlanishi batafsil yoritilgan.