Айланувчи релятивистик компакт объектлар атрофида оптик ва энергетик жараёнлар
Ushbu avtoreferatda Fazilatli Fizika-Matematika fanlari doktori (PhD) darajasini olish uchun doktorant Atamurotov Farruh Shuhratovich tomonidan tayyorlangan va magistrlik dissertatsiyasi yakunlangan "Aylauvchi reliativistik kompakt obyektlar atrofida optik va energetik jarayonlar" mavzusidagi tadqiqot ishlari keltirilgan. Tadqiqotda ayniqsa, qora tuynuklar va ularning fazo-vaqt tuzilishi, optik va energetik xususiyatlari, hamda umumiy nisbiylik nazariyasining kuchli gravitatsion maydon rejimidagi sinovlari kabi murakkab astrofizik masalalar oʻrganilgan.
Asosiy mavzular
- Gravitatsion linzalanish va retro-linzalanish: Ushbu bobda Braneworld modeli asosida plazma mavjudligida gravitatsion linzalanish hodisasi oʻrganilgan. Gravitatsion linzalanishning burchaklari va tasvirning yorqinligini aniqlash uchun aniq analitik ifodalar olingan. Turli parametrlar, xususan, plazma parametri va Braneworld zaryadi taʼsirida yorugʻlik nurlarining qaytish burchaklari tahlil qilingan.
- Aylauvchi qora tuynuklarning gorizont tuzilishi va ulardan energiya ajratilishi: Ushbu bobda Eintein-Born-Infeld modeli asosida aylauvchi qora tuynuklarning gorizont tuzilishi, ulardan energiya ajratilishi va emissiya mexanizmlari oʻrganilgan. Turli parametrlar, jumladan, elektr zaryadi, Born-Infeld parametri va aylanish parametrlari taʼsirida gorizontlar tuzilishi va energiya ajralishi tahlil qilingan.
- Aksial simmetriyaga ega boʻlgan kompakt obyektlar atrofida zarralar harakati: Ushbu bobda aylauvchi va aylanmaydigan qora tuynuklar atrofidagi yorugʻlik nurlarining harakati oʻrganilgan. Ayniqsa, gravitomagnetik zaryadga ega boʻlgan qora tuynuklar atrofida yorugʻlik nurlarining radial harakati uchun effektiv potensial tahlil qilingan.
- Qora tuynuklarning optik xususiyatlari va soyasi: Ushbu bobda qora tuynuklarning soyasi va uning optik xususiyatlari oʻrganilgan. Qora tuynuk soyasining shakli va hajmi turli gravitatsion modellar va parametrlar taʼsirida qanday oʻzgarishi tahlil qilingan.