Фуқаро бинолари архитектураси

Ushbu darslik Oʻzbekiston Respublikasi Arxitekturasi va Qurilish sohasidagi fundamental bilimlar asosida tayyorlangan bo'lib, fuqarolik va sanoat binolari arxitekturasi, ularning konstruktiv yechimlari, binolarga qo'yiladigan asosiy talablar hamda qurilish jarayonlari haqida umumiy tushuncha beradi. Darslikda binolarning klassifikatsiyasi, ularning turlari, konstruktiv elementlari, texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlari, shuningdek, zamonaviy qurilish texnologiyalari, jumladan, yirik bloklardan qurilgan binolar, zinapoyalar, liftlar, tom yopmalari, pollar va deraza hamda eshiklar konstruktiv yechimlari batafsil yoritilgan.

Asosiy mavzular

Arxitekturaga kirish: Ushbu mavzu arxitektura fani, uning vazifalari, tarixiy rivojlanishi va Oʻzbekistonda arxitektura va qurilishning rivojlanish istiqbollarini ochib beradi. Prezidentning 2017-2021 yillardagi harakatlar strategiyasida belgilangan ustuvor yo'nalishlar va qurilish sohasidagi vazifalar, shuningdek, zamonaviy qurilish loyihalari haqida ma'lumot beradi.
Binolarning asosiy elementlari va ularning konstruktiv yechimlari: Bu mavzu binolarning klassifikatsiyasi, ularga qo'yiladigan asosiy talablar, binolarning konstruktiv yechimlari, tizimlari va sxemalari haqida ma'lumot beradi. Xususan, devorlar, joylashuvi va materiallariga ko'ra turlari, ularning konstruktiv yechimlari, shu jumladan, g'isht, mayda blok va yirik bloklardan qurilgan devorlar, shuningdek, devorlarga qo'yiladigan talablar hamda ularning konstruktiv tizimlari va sxemalari batafsil bayon etilgan.
Tom yopmalari va ularga qo'yiladigan asosiy talablar: Tomlar binoning yuqori qismini yakunlovchi element sifatida, ularning turlari, joylashuvi, konstruktiv yechimlari, texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlari, shuningdek, tom qoplamalari va ularga qo'yiladigan talablar haqida ma'lumot beradi. Tomlarning bir necha turga bo'linishi, jumladan, bir, ikki, uch va ko'p nishabli hamda mansardali (boloxona) tomlar haqida ma'lumot beradi. Qoplamalar sifatida turli xil materiallar, masalan, asbest-sement listlar, черепица, tom tunukasi, yog'och va boshqa materiallar haqida so'z yuritiladi.
Pollar va ularning konstruktiv yechimlari: Bu mavzu pollarning turlari, ularga qo'yiladigan talablar va konstruktiv yechimlari haqida ma'lumot beradi. Turar-joy, jamoat va sanoat binolarida ishlatiladigan turli pollar, jumladan, taxta pol, parket pol, ДСП, ламинат, keramik plita va boshqalar turlari hamda ularning konstruktiv yechimlari, ishlatiladigan materiallar va ularga qo'yiladigan talablar, jumladan, issiqlik o'tkazish koeffitsienti, shovqin va namlikka chidamliligi haqida so'z yuritiladi.
Zinalar va liftlar: Mavzu zinapoyalar va liftlarning turlari, ularning konstruktiv yechimlari hamda ular qo'llaniladigan joylar va sharoitlarga qarab qo'yiladigan talablar haqida ma'lumot beradi. Zinalarning joylashuviga qarab bir, ikki, uch martali bo'lishi, ularning konstruktiv elementlari, materiallari hamda qo'shimcha talablar, shuningdek, liftlarning turlari, vazifalari, yuk ko'tarish quvvati va ularga qo'yiladigan talablar haqida batafsil ma'lumot beradi.
Derazalar va eshiklar: Ushbu mavzu derazalar va eshiklarning turlari, ularga qo'yiladigan talablar, konstruktiv yechimlari hamda ularning qo'llanilish sohalari haqida ma'lumot beradi. Turar-joy binolarining tashqi va ichki derazalari, balkon eshiklari hamda kirish eshiklarining konstruktiv yechimlari, ularning qismlari, materiallari va o'lchamlari batafsil bayon etilgan.
Yirik bloklardan qurilgan binolar: Bu mavzu yirik bloklardan qurilgan binolarning turlari, ularning bo'linish sistemalari va чоклари hamda ularga qo'yiladigan talablar haqida ma'lumot beradi. Yirik blokli binolarning tuzilishi, ularning asosiy elementlari, jumladan, devor bloklari, peremichka, prostenka, пояс va boshqa bloklar turlari hamda ularning konstruktiv yechimlari batafsil yoritilgan.