Xalıq pedagogikasında aqıl tárbiyası hám onı baslawısh klasslarda qollanıw jolları
Ushbu kitob o'zbek xalq pedagogikasining boy merosi asosida bolalarda aql-zakovat, ma'naviyat va axloqiy fazilatlarni shakllantirish yo'llarini ilmiy va amaliy jihatdan ochib beradi. Kitobda xalq og'zaki ijodi namunalaridan, donishmandlar g'amxona hamda nasiyatlaridan foydalanib, axloqiy tarbiya, ma'naviy-ma'rifiy qadriyatlarni yosh avlod qalbiga singdirish usullari atroflicha tahlil qilingan. Jumladan, naqil-maqollar, jumboklar, rivoyatlar, topishmoqlar kabi og'zaki ijod namunalari orqali bolalarda tafakkurni o'stirish, dunyoqarashini kengaytirish, ijtimoiy hayotga faol tayyorgarlik ko'rish kabi muhim jihatlar yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Aqil tarbiyasining mohiyati va xalq tarbiyasida qo'llanilishi: Kitobda aql-zakovat, tafakkurning rivojlanishi, uning shaxs barkamolligidagi o'rni, xalq pedagogikasida aql tarbiyasiga qaratilgan e'tibor atroflicha tahlil qilingan. Xususan, xalq pedagogikasining boy tajribasidan foydalanib, bolalarda aql-idrokni shakllantirish, tafakkurni o'stirish usullari haqida so'z yuritiladi.
- Xalq pedagogikasida naqil-maqollar va jumboklardan foydalanish: Ushbu qismda xalq pedagogikasining noyob namunalari bo'lgan naqil-maqollar va jumboklarning bolalar tarbiyasidagi o'rni, ularning mazmun-mohiyati, ulardan ta'lim-tarbiya jarayonida samarali foydalanish yo'llari tushuntirilgan. Naqil-maqollar va jumboklar orqali bolalarda axloqiy me'yorlar, ijtimoiy faoliyatga oid tushunchalar shakllantirishning ahamiyati ta'kidlangan.
- Aqil tarbiyasining rivojlanishida tabiatning roli: Qismda tabiatning tarbiya jarayonidagi o'rni, tabiat hodisalarini kuzatish orqali bolalarda tabiatga nisbatan hurmat va muhabbat uyg'otish, tabiatni sevish va asrash kabi fazilatlarni shakllantirish usullari yoritilgan. Tabiatning tarbiya uchun boy manba ekanligi, undan samarali foydalanish yo'llari haqida so'z boradi.
- Shig'is allomalarining aqil tarbiyasi haqidagi fikrlari: Qismda Abu Nasr Farobiy, Yusuf Has Hajib kabi qadimgi allomalarning aqil tarbiyasi, tafakkur rivojlanishi, inson barkamolligi haqidagi dunyoqarashlari, g'amxona va nasiyatlaridan namunalar keltirilgan. Ularning ta'lim-tarbiyaga oid fikrlari bugungi kunda ham o'z ahamiyatini yo'qotmaganligi ta'kidlangan.