Ипак ишлаб чиқариш чиқиндиларидан олинган эмульсияларни қўллаш асосида жун ипларини сифатини яхшилаш
Ushbu maqola O'zbekistonda yetishtiriladigan qo'y zotlari, ulardan olinadigan jun turlari, shuningdek, ipakchilik chiqindilaridan olingan emulsiya yordamida junni qayta ishlash va yuqori sifatli jun iplarini ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish imkoniyatlarini ko'rib chiqadi. Joriy yilning o'zida Navoiy viloyatida, Xudo'yish shahri tumanida junni qayta ishlash va tayyor mahsulot ishlab chiqarishga ixtisoslashgan "Xudo'yish tekstil" MCHJ tomonidan tayyor kiyim-kechak ishlab chiqarish yo'lga qo'yildi, bu 320 ta ish o'rni yaratildi. Jun tolasi sifatini oshirish ilmiy-texnikaviy integratsiyani innovatsion g'oyalar asosida amalga oshirish maqsadga muvofiqdir. Jun sanoatida to'qimachilik korxonalarida toza jun, yarim jun iplardan tayyor kiyimlar, trikotaj va to'qilmagan matolar hamda buyumlar ishlab chiqariladi. O'zbekistonda asosan qorako'l terisi, go'sht-jun yo'nalishidagi qo'ylar, jun va sut uchun echkilar boqiladi. Qo'y zotlari orasida qorako'l 67,1%, qorako'l-terisi uchun 6,7%, sarodjin 4%, tojik 5,1%, jaydari 7%, boshqa zotli qo'ylar 1,6% va echkilar 8,5% ni tashkil qiladi. Sarodjin va tojik qo'ylari yarim dag'al junli, qorako'l, hisori va jaydari qo'ylar dag'al junli hisoblanadi. Qorako'l zotli qo'ylar keng tarqalgan.
Asosiy mavzular
- O'zbekistonda qo'y zotlari va junni qayta ishlash: Maqolada O'zbekistonda boqiladigan qo'y zotlari, ulardan olinadigan jun turlari, ayniqsa ipakchilik chiqindilaridan olingan emulsiyadan samarali foydalanish, yuqori sifatli jun iplarini ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish imkoniyatlari ko'rsatilgan. Navoiy viloyatida "Xudo'yish tekstil" MCHJ tomonidan junni qayta ishlash va tayyor kiyim-kechak ishlab chiqarish yo'lga qo'yilgani, 320 ta ish o'rni yaratilgani ta'kidlanadi. Jun tolasi sifatini oshirishda ilmiy-texnikaviy integratsiyaning ahamiyati qayd etiladi.
- Qo'y zotlari va ularning jun xususiyatlari: O'zbekistonda qo'ylar jun va sut uchun boqilishi, jumladan, qorako'l, sarodjin, tojik, jaydari va boshqa zotlar hamda echkilarning ulushi keltirilgan. Qo'y zotlari junining dag'alligi bo'yicha tasniflanib, sarodjin va tojik qo'ylarining yarim dag'al, qorako'l, hisori va jaydari qo'ylarining dag'al junli ekanligi ta'kidlangan. Qorako'l zoti keng tarqalganligi qayd etilgan.
- Junni qayta ishlash va iplar sifati: Maqolada ipakchilik chiqindilaridan olingan emulsiyadan foydalanib, junni qayta ishlash va yuqori sifatli jun iplarini ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish masalasi ko'tarilgan. Junni saralash va ishlov berish jarayonlarida qo'llaniladigan usullar, jumladan, aeromexanik usullar va emulsiyalar yordamida bajariladigan jarayonlar haqida ma'lumot berilgan. Turli variantlarda olingan jun iplarining fizik-mexanik xossalari (uzilish kuchi, cho'zilish, zichlik va boshqalar) tahlil qilingan va jadval hamda gistogrammalar yordamida taqqoslangan.