Лисоний белги асимметрияси ва унинг сўроқ гап таржимасида воқеланиши
Ushbu kitobda O'zbekistonlik olima Kosimova Nafisa Farxodovnaning "Lisoniy belgi asimmetriyasi va uning so'roq gap tarjimasida voqelanishi" mavzusidagi doktorlik dissertatsiyasi avtoreferati keltirilgan. Tadqiqot jahon va o'zbek tilshunosligida lingvistik belgi asimmetriyasi, uning so'roq gaplar tarjimasida namoyon bo'lishi, ayniqsa, ingliz tilidagi so'roq gaplarning rus va o'zbek tillariga tarjimasi misolida lingvistik belgi asimmetriyasining sistem, struktur va funksional jihatdan ko'rinishini o'rganadi. Asosiy e'tibor sotsiologiya, semantika va pragmatika kabi sohalar bilan lingvistik belgi va uning tarjimadagi ahamiyatiga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Lingvistik belgi va uning ahamiyati: F. de Sossyurning til va belgilar nazariyasidan kelib chiqqan holda, lingvistik belgining ifoda, mazmun va funksiya jihatlaridan asimmetriyasi va uning tarjimadagi o'rni, ahamiyati yoritiladi. Ma'no va qiymat (valeur) tushunchalarining farqi va ularning tarjimadagi roli tahlil qilinadi.
- So'roq gaplarning lingvistik asimmetriyasi va tarjimadagi namoyon bo'lishi: Tadqiqotda ingliz tilidagi umumiy, xususiy, ritorik va ajratuvchi so'roq gaplarning rus va o'zbek tillariga tarjimasi misolida lingvistik belgi asimmetriyasining turli ko'rinishlari, jumladan, sintaktik va semantik asimmetriya ko'rib chiqiladi. Tarjimadagi ushbu hodisalarning tillaararo farqlari va ularning sabablari aniqlanadi.
- Tarjimada lingvistik ahamiyat (significance)ning o'rni: Tarjimada lug'aviy ma'no bilan bir qatorda, qiymat (valeur)ni to'g'ri ifodalashning muhimligi ta'kidlanadi. Tillaararo asimmetriyani tahlil qilish va lingvistik ahamiyatni to'g'ri belgilash orqali tarjima sifatini oshirish mumkinligi ko'rsatiladi.