«Қарақалпақстандағы мәдений мийраслардың әҳмийети ҳәм олардан пайдаланыўдың ҳуқуқый дереклери ҳәм машқалалары».

Ushbu maqola Qoraqalpog'istonning boy madaniy merosi, uning muhimligini va himoyasi hamda undan foydalanishning huquqiy jihatlarini ochib beradi. Qadimdan hozirgi kungacha bo'lgan madaniy ob'ektlarni o'rganish, ularni saqlash, konservatsiya qilish va restauratsiya qilish bo'yicha olib borilgan ilmiy tadqiqotlar va qabul qilingan me'yoriy-huquqiy hujjatlar haqida batafsil ma'lumot berilgan. Xususan, "Buyuk ipak yo'li"ning Qoraqalpog'iston hududidan o'tishi, antik sivilizatsiyalar, Xorazm madaniyati, islom me'morchiligi yodgorliklari, shuningdek, so'nggi davr madaniy merosi bo'lgan "Arallilar" va qoraqalpoqlarning moddiy madaniyatini o'rganishga katta e'tibor qaratilgan. Maqolada, shuningdek, Avesto davriga oid bo'lgan va hozirda ekologik muammolar tufayli yo'qolib ketish xavfi ostida turgan madaniy meros ob'ektlarini, xususan, Shulpik qo'rg'onini tiklash zarurligi ta'kidlanib, buning uchun xalqaro tashkilotlar, jumladan, YUNESKOning yordami ham muhimligi ko'rsatib o'tilgan.

Asosiy mavzular

Qoraqalpog'istonning madaniy merosi va uning ahamiyati: Maqolada Qoraqalpog'istonning tarixiy va madaniy boyliklari, ularning qonuniy himoyasi va foydalanishi haqida so'z boradi. Xususan, madaniy merosni himoya qilish, saqlash, konservatsiya qilish va restauratsiya qilish bo'yicha qabul qilingan qonunlar va qarorlar muhokama qilingan.
Qoraqalpog'iston madaniy merosini o'rganish tarixi: Maqolada Qoraqalpog'iston madaniy merosini o'rganishda o'zbek arxeologi Ya.G'ulomov va akademik S.P.Tolstovlarning xizmatlari alohida ta'kidlanadi. Shuningdek, "Xorazm ekspeditsiyasi" tomonidan amalga oshirilgan arxeologik qazishmalar va tadqiqotlar natijalari yoritiladi.
O'rta Osiyo sivilizatsiyasi va qadimiy yozuvlar: Maqolada Qoraqalpog'iston hududida qadimiy insoniyat sivilizatsiyasining rivojlanishi va antik davrdagi madaniy yodgorliklar, jumladan, Oybiyir qalasidan topilgan qadimgi yozuvlar haqida ma'lumot beriladi. Prof. M.Mambetullayevning ilmiy ishlari va O'zR FA akademigi E.V.Rtveladze fikrlari keltiriladi.
O'rta asrlar va yangi davr madaniy merosi: Maqolada Qoraqalpog'iston hududidagi o'rta asrlar va yangi davrga oid madaniy meros ob'ektlari, jumladan, Qoraxoniylar davri me'morchiligi, Xorazm madaniyati, Amir Temur va Temuriylar davri yodgorliklari, shuningdek, "Arallilar" xalqi hamda qoraqalpoqlarning moddiy madaniyati o'rganilganligi haqida ma'lumot beriladi.
Madaniy merosni himoyalashdagi muammolar va takliflar: Maqolaning yakunida Qoraqalpog'istonning madaniy merosini himoya qilish va undan foydalanishda mavjud huquqiy muammolar ko'rsatib o'tiladi. Aholi ekologiyasi, sho'rlanish va tuzlar madaniy yodgorliklarga salbiy ta'sir ko'rsatayotgani, xususan, Shulpik qo'rg'onining ahvoli haqida tashvish bildiriladi va uni tiklash uchun xalqaro hamkorlik zarurligi ta'kidlanadi.