Айрим ғўза касалликларига бардошлиликка умумий ва (+)-госсипол миқдорининг таъсири
Ushbu dissertatsiya avtoreferati paxta seleksiyasi va urug'chiligi sohasida olib borilgan tadqiqotlar natijalarini o'z ichiga oladi. Unda asosiy urg'u paxta o'simligining turli kasalliklarga chidamliligi va urug' tarkibidagi go'ssipol miqdorining bu chidamlilikka ta'siri o'rganilgan. Tadqiqotda ekologik-geografik va genetik jihatdan uzoq bo'lgan duragaylash usullari orqali yaratilgan navlarning afzalliklari, ularning kasalliklarga chidamliligi, hosildorligi, tolasi sifati kabi muhim xo'jalik belgilari tahlil qilingan. Xususan, go'ssipolning miqdori va shaklining paxta kasalliklari, jumladan, ildiz chirishi, qo'ng'ir chirish va gommoz kabi kasalliklarga qarshi chidamlilikka ta'siri aniqlangan. Tadqiqot natijasida yuqori go'ssipol miqdoriga ega bo'lgan va kasalliklarga chidamli bo'lgan yangi paxta navlari (S-7301) yaratilgani va ularning ustunliklari ko'rsatilgan. Shuningdek, tadqiqotda ushbu yo'nalishdagi ilmiy-amaliy ishlarning dolzarbligi va respublikamiz qishloq xo'jaligini rivojlantirishdagi o'rni ham ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Paxta kasalliklariga chidamlilik va go'ssipolning ta'siri: Ushbu tadqiqotning asosiy maqsadi paxta navlarining turli kasalliklarga chidamliligini, jumladan Rhizactonia solani, Thielaviopsis basicola va Xanthomonas malvacearum kabi kasalliklarga chidamliligini o'rganishdir. Bunda urug' tarkibidagi umumiy va (+)-go'ssipol miqdorining ta'siri tahlil qilingan. Tadqiqotda ekologik-geografik va genetik jihatdan uzoq duragaylash usullari qo'llanilgan.
- Go'ssipolning turlari va paxta kasalliklariga chidamlilik o'rtasidagi bog'liqlik: Tadqiqotda paxta urug'idagi go'ssipolning miqdori va shakllarining (umumiy va (+)-go'ssipol) paxta kasalliklariga chidamlilik bilan bog'liqligi o'rganilgan. Go'ssipolning miqdorining oshishi bilan kasalliklarga chidamlilikning qanday o'zgarishi tahlil qilingan.
- Yangi paxta navlarini yaratish va ularning afzalliklari: Tadqiqot natijasida yuqori (+)-go'ssipol miqdoriga ega bo'lgan va kasalliklarga chidamli bo'lgan S-7301 navi yaratilgan. Ushbu navning tezpisharligi, hosildorligi, tolasi sifati va boshqa xo'jalik belgilari bo'yicha an'anaviy navlardan ustunligi ko'rsatilgan.