Ансамблевые задачи в работе с хором (на примере фуги в финальной сцене оратории А.Онеггера «Жанна Д’Арк на костре»)
Ushbu maqola A.O.Oneggerning «Janna D'Ark na kostre» oratoriyasining final sahnasidagi fuga misolida xor bilan ishlashda ansambl vazifalarini o'rganishga bag'ishlangan. Muallif vokal-xor ishida ansamblning ahamiyatini, ko'p ovozli qo'shiqning vokal san'atining eng yuqori ijrochilik shakli ekanligini ta'kidlaydi. Maqolada ansambl tushunchasi, uning turlari va ularni shakllantirish usullari, xususan, polifonik va gomofon-garmonik ansambllar orasidagi farqlar batafsil tahlil qilinadi. Shuningdek, xor partiyasini tahlil qilish va ijro etish jarayonida duch keladigan qiyinchiliklar, jumladan, ritorik va artikulyatsion ansambl, ritmik ansambl va tembr ansamblini rivojlantirishga oid muhim maslahatlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Xor ansambli va uning ahamiyati: Maqolada xor ansambli tushunchasi P.G. Chesnokov va A.A. Egorov kabi taniqli musiqa arboblarining fikrlari asosida keng yoritilgan. Ansamblning ifodali vosita sifatidagi o'rni, uning ijrochilik jarayonidagi ahamiyati ta'kidlanadi. Xor jamoasining birlashgan ijro mahorati, uning badiiy obrazni to'g'ri va ta'sirchan etkazishdagi roli ochib beriladi.
- Ko'p ovozli qo'shiq va uning ijro jihatlari: Ko'p ovozli qo'shiqni (mnogogolosnoye peniye) qo'shiqchilar uchun tushunarli qilish, uni ansambl sifatida tushunish zarurligi ta'kidlanadi. Ansamblning shakllanishi uchun qo'shiqchilarning o'z partiyalarini mustaqil va ongli ravishda ijro etishlari, boshqa partiyalarni tinglab, ularga moslashishlari muhimligi aytiladi.
- Polifonik va gomofon-garmonik ansambllar: Polifonik va gomofon-garmonik ansambllar orasidagi farqlar aniq ko'rsatib beriladi. Polifonik ansamblning o'ziga xos jihatlari, ya'ni har bir partiyaning o'z mustaqilligini saqlagan holda bir-biriga qo'shilishi, dinamik va artikulyatsion jihatdan farqlanishi, shu bilan birga, umumiy obrazni yaratishdagi o'rni tahlil qilinadi.
- A. Oneggerning «Janna D'Ark na kostre» oratoriyasidagi fuga misolida ansambl ishi: Maqolaning asosiy qismi A.O.Oneggerning «Janna D'Ark na kostre» dramatik oratoriyasining finalidagi fugar misolida ansambl vazifalarini tahlil qilishga bag'ishlangan. Fuga tuzilishining murakkabligi, polifonik va harmonik elementlarning o'zaro bog'liqligi, turli partiyalardagi mavzularning rivojlanishi va ularni ijro etishdagi ansambl muammolari batafsil ko'rib chiqiladi.
- Xorda ansamblning ijroviy vositalari: Vokal-texnik mahorat, nafas olish, ovoz hosil qilish, diksiya, artikulyatsiya, metroritmik va temp barqarorligi, dinamik va agogik ifodaviylik kabi omillar ansamblga erishishning asosiy vositalari ekanligi ta'kidlanadi. Dirijyorning musiqiy quloq va ijrochilik didi ansamblni aniqlashdagi asosiy mezon bo'lishi qayd etilgan.