Қашқадарё вилоятининг сув ресурслари ва улардан фойдаланиш муаммолари
Ushbu kitobda Qashqadaryo viloyatining suv resurslari va ulardan foydalanishning dolzarb muammolari atroflicha tahlil qilingan. Qishloq xo‘jaligi, sanoat va aholini suv bilan ta’minlash maqsadida qurilgan suv omborlarining ahamiyati, ulardan samarali foydalanish masalalari, shuningdek, suv resurslarini muhofaza qilish yuzasidan amalga oshirilishi lozim bo‘lgan tadbirlar bayon etilgan. Mamlakatimizda suv resurslari muammosining tobora dolzarb tus olayotganligi, bu esa sug‘oriladigan maydonlarni suv bilan ta’minlashda qiyinchiliklar tug‘dirayotganligi ta’kidlangan. Shu bois, mavjud suv resurslaridan tejamkorlik bilan foydalanish muhim ahamiyat kasb etishi ko‘rsatilgan. Kitobda Qashqadaryo daryosi va uning irmoqlari, suv omborlarining joylashuvi, hajmi va ulardan foydalanish imkoniyatlari haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Asosiy mavzular
- Qashqadaryo viloyatining suv resurslari: Qashqadaryo viloyati suv resurslarining asosiy manbai yer usti suvlari (daryolar) hisoblanadi. Viloyat hududida Qashqadaryo asosiy daryo tarmog‘i bo‘lib, uning uzunligi 378 km. Shuningdek, Jinnidaryo, Oqdarё, Tankhozdaё, Chiroqchi va boshqa irmoqlari ham viloyatning suv ta'minotida muhim rol o'ynaydi. Viloyat hududida 1,28 km³ suvning o'rtacha ko'p yillik miqdori mavjud. Yer osti suvlari esa hududiy jihatdan notekis taqsimlangan.
- Suv omborlari va ulardan foydalanish: Qishloq xo‘jaligi ekinlarini sug‘orish mavsumiga moslashtirish maqsadida jami 14 ta suv ombori qurilgan. Bularning umumiy sig‘imi 2,5 mlrd.m³ ga teng. Ushbu suv omborlari, jumladan, Chimqorg‘on, Hisorak, Dehqonobod va Qamashi suv omborlari hududiy va hajmi jihatdan turlicha bo‘lib, ular sug‘orish, sanoat va aholini suv bilan ta’minlash kabi maqsadlarda foydalaniladi. Shuningdek, ushbu suv omborlarining ayrimlari rekreasiya imkoniyatlariga ham ega.
- Suv resurslarini muhofaza qilish: Qashqadaryo viloyatida suv resurslarining ifloslanishini oldini olish va ulardan samarali foydalanish muhim vazifa hisoblanadi. Buning uchun suv omborlarining suv yig‘ish havzalarida tabiatni muhofaza qilish tadbirlarini amalga oshirish, kommunal xo‘jalik, qishloq xo‘jaligi va transportdan chiqqan oqava suvlarni tozalash zarur. Shuningdek, qishloq xo‘jaligida samarali usullarni qo‘llash, aynan kam suv sarflaydigan texnologiyalardan foydalanish, suv tejash, suvning ifloslanishini kamaytirish kabi chora-tadbirlar ko‘rilishi lozim.