Avesta kitobining vatanimiz tarixidagi o`rni

Ushbu maqola muqaddas "Avesto" kitobining Oʻzbekiston tarixidagi oʻrni, uning tarkibi va mazmuni, yaratilish davri va zardushtiylik dini taʼlimoti haqida maʼlumot beradi. "Avesto" oromiy va pahlaviy yozuvlari asosida yaratilgan boʻlib, dastlab toʻqqiz hoʻkiz terisiga yozilgan. Kitobda ezgulik, yaxshilik xudosi Ahura Mazda taʼlimoti, Zardusht paygʻambar hayoti va uning dinni yoyishdagi xizmatlari, shuningdek, Oʻrta Osiyo hududlarida ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot, davlat tuzilmalarining yuzaga kelishi haqida qimmatli maʼlumotlar mavjud. Maqolada "Avesto"ning moddiy dunyoni muqaddaslashtirishi, inson huquqlarini himoya qilishi, olovga sigʻinish va insonlarning doimiy farogʻatli hayotga intilishi kabi gʻoyalari ham tahlil qilingan. "Avesto" oʻtmishimizni oʻrganishda muhim manba boʻlib, oʻzbek tiliga tarjima qilingani taʼkidlangan.

Asosiy mavzular

Avestoning yaratilishi va tarkibi: "Avesto" oromiy va pahlaviy yozuvlari asosida yaratilgan muqaddas kitobdir. Dastlab u toʻqqiz hoʻkiz terisiga yozilgan va miloddan avvalgi VII-III asrlarda 21 ta kitob holida yigʻilgan. Tiklangan matnga «Zand» nomi bilan sharhlar bitilgan. Avesto toʻrt qismdan iborat: Yasna, Yasht, Visparad, Vendidad.
Zardushtiylik dini va Zardusht paygʻambar: Avesta taʼlimotining asoschisi Zardusht (Zoroastr)dir. Uning taʼlimoti ezgulik, yaxshilik xudosi Ahura Mazda gʻoyasiga asoslanadi. Zardusht oʻz dini taʼlimotini aholi oʻrtasida targʻib qilgan va bu jarayon murakkab kechgan. Zardushtiylikda olov muqaddaslashtirilgan boʻlib, u insonning baxt-saodati ramzi hisoblanadi.
Avestoning Oʻzbekiston tarixidagi oʻrni: Avesto Oʻrta Osiyo hududlarida ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot, shahar-qalʼalar va davlat tuzilmalarining yuzaga kelishi haqida qimmatli maʼlumotlar beradi. Avesta taʼlimoti yerlarning, tabiiy boyliklarning muqaddasligini taʼkidlaydi. Mamlakatni idora qilgan shaxs «Kavi» deb atalgan, boshqaruv tizimi haqida ham maʼlumotlar keltirilgan.
Avestoning mazmuni va gʻoyalari: Avestoda ezgulik va yomonlik oʻrtasidagi kurash asosiy mavzu boʻlib, Ahura Mazda ezgulik, yorugʻlik, yaxshilik xudosi, Ahriman esa yomonlik, qorongʻilik timsoli sifatida tasvirlanadi. Avesta moddiy dunyoni muqaddaslashtiradi, yer, suv, havo, olovni asrashni targʻib qiladi. Insonlarning doimiy farogʻatli hayotga intilishi va bu yoʻlda sinovlardan oʻtish lozimligi taʼkidlanadi.