Ulug’bek (Muhammad Tarag’ay) mirzoning ilmiy merosidan lavhalar va ularning o’rganilishiga doir
Ushbu maqola buyuk alloma Mirzo Ulug'bekning (1394-1449) hayoti, ilmiy merosi va uning jahon ilm-faniga qo'shgan hissasi haqida batafsil ma'lumot beradi. Maqolada Amir Temurning bunyodkorlik ishlarining davomi sifatida Ulug'bekning Samarqandda qurdirgan madrasasi va rasadxonasi, hamda bu binolarning ilm-fan taraqqiyotiga ta'siriga to'xtalib o'tiladi. Xususan, Ulug'bekning o'zi tomonidan yaratilgan "Zij" kabi ilmiy asarlari, ularning dunyo olimlari tomonidan o'rganilishi va baholanishi, shuningdek, uning matematik, astronomiya, tarix, musiqa kabi fanlarga oid ijodi atroflicha tahlil qilinadi. Maqolada Ulug'bekning dunyodagi nufuzli olimlar qatoridan o'rin olganligi va uning ilmiy maktabi haqida ham so'z yuritiladi. Oxirida, maqola foydalanilgan adabiyotlar va internet saytlari ro'yxati bilan yakunlanadi.
Asosiy mavzular
- Ulug'bekning ilmiy merosi: Maqolada Ulug'bekning matematik, astronomiya, tarix va musiqa fanlariga oid ilmiy asarlari, jumladan "Zij" asari, "Risolai Ulug'bek" va boshqa risolalar atroflicha o'rganilgan. Bu asarlarning mazmuni, ahamiyati va ular orqali ilm-fanda qanday yangiliklar kiritilganligi haqida batafsil ma'lumot berilgan.
- Ulug'bek madrasasi va rasadxonasi: Maqolada Ulug'bek tomonidan Samarqandda qurilgan mashhur madrasa va rasadxonaning qurilish tarixi, ahamiyati va bu binolar ilm-fan taraqqiyotiga qanday hissa qo'shganligi haqida so'z boradi. Madrasada o'qitilgan fanlar va rasadxonaning ilmiy salohiyati yoritilgan.
- Ulug'bekning jahon ilm-fanidagi o'rni: Maqolada Ulug'bekning o'z davrining eng buyuk olimlaridan biri ekanligi, uning ilmiy merosi jahon ilm-faniga katta ta'sir ko'rsatganligi, xususan, Yevropalik olim Volter va boshqalar tomonidan e'tirof etilganligi ta'kidlangan. Shuningdek, uning ilmiy maktabi va shogirdlari haqida ham ma'lumot berilgan.