Экспериментальное изучение динамических процессов в железнодорожном земляном полотне из барханных песков.
Ushbu maqola yurtimizda keng tarqalgan, ayniqsa Qoraqalpog'iston va Qizilqum hududlaridagi temir yo'llarda ko'p uchrovchi barxan qumlaridan tashkil topgan yer qoplamasining dinamik yuklamalar ta'sirida tebranish xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda zamonaviy usullar va jihozlar yordamida dala sharoitida amalga oshirilgan tajribalar natijalari tahlil qilinadi. Yer qoplamasining harakatdagi poyezdlar ta'sirida hosil bo'ladigan tebranishlarining amplituda-chastota xarakteristikalarini aniqlashga e'tibor qaratilgan. Shuningdek, barxan qumlari va boshqa shag'al hamda tuproq turlarining tebranish xususiyatlari qiyosiy tahlil qilingan. Maqolada ushbu tadqiqotlarning temir yo'l injiniringida, ayniqsa, seysmik barqarorlikni ta'minlash va yer qoplamasini mustahkamlash bo'yicha loyihalashda muhim ahamiyatga ega ekanligi ta'kidlangan.
Asosiy mavzular
- Barxan qumlarining tebranish xususiyatlari: Tadqiqotning asosiy maqsadi poyezdlar harakatidan yer qoplamasining tebranishini o'rganishdan iborat. Ayniqsa, barxan qumlaridan tashkil topgan yer qoplamasining bu tebranishlarga nisbatan o'ziga xos xususiyatlari, ya'ni amplituda-chastota xarakteristikalari aniqlangan.
- Turli tuproq turlarining tebranish xarakteristikalarini qiyosiy tahlili: Maqolada barxan qumlaridan tashkil topgan yer qoplamasining tebranish xususiyatlari boshqa shag'al va tuproq turlarining (masalan, gil tuproqlar) shu xususiyatlari bilan qiyoslanadi. Bu qiyosiy tahlil barxan qumlarining seysmik ta'sirga nisbatan zaifligini ko'rsatadi.
- Dala tajribalari va tahlil usullari: Maqolada tajribalar qanday sharoitlarda o'tkazilganligi, qanday usullar va jihozlar (masalan, SM-3 seysmoqabul qilgichlari) ishlatilganligi haqida ma'lumot berilgan. Tadqiqot natijalarini tahlil qilishda ehtimoliy nazariya va matematik statistika usullaridan foydalanilgan.
- Barxan qumlarining mexanik xususiyatlari: Barxan qumlarining fizik-mexanik xususiyatlari, xususan, ular tarkibidagi mayda zarralar ulushi, zichligi, mustahkamlik xarakteristikalari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Bu xususiyatlar ularning seysmik ta'sirlarga chidamliligini belgilaydi.