Gеnеtika

Ushbu kitob genetika va seleksiya fanlariga bag'ishlangan bo'lib, unda genetikaning asosiy tushunchalari, qonuniyatlari, irsiylanish mexanizmlari, o'zgaruvchanlik, seleksiya usullari va biotexnologiya kabi muhim mavzular chuqur yoritilgan. Kitob talabalarga, o'qituvchilarga va biologiya faniga qiziquvchilarga mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

• Genetikaning asosiy tushunchalari: Gen, genotip, fenotip, allel, gomozigota, geterozigota kabi tushunchalarga ta'rif beriladi. Irsiyat va o'zgaruvchanlikning mohiyati, ularning o'zaro bog'liqligi tushuntiriladi.
• Irsiyat qonunlari: Mendelning irsiyat qonunlari, dominantlik, retsessivlik, ajralish qonuni, mustaqil irsiylanish qonuni kabi mavzular batafsil ko'rib chiqiladi. Monoduragay, diduragay va poliduragay chatishtirish usullari tushuntiriladi.
• Jins genetikasi: Jinsning irsiylanishi, jinsiy xromosomalar, gomogametali va geterogametali organizmlar, jinsni aniqlash mexanizmlari, jins bilan birikkan holda irsiylanish, XO va XY xromosomalari, jinsiy xromatin kabi masalalar yoritiladi.
• O'zgaruvchanlik: Modifikatsion o'zgaruvchanlik, kombinativ o'zgaruvchanlik, mutatsion o'zgaruvchanlik, spontan va induksiyalangan mutatsiyalar, gen, xromosoma va genom mutatsiyalari kabi tushunchalar batafsil tahlil qilinadi.
• Irsiyatning molekulyar asoslari: DNK va RNK ning tuzilishi, replikatsiya, transkripsiya, translyatsiya, genetik kod, oqsil biosintezi, molekulyar genetika, gennik injeneriya, va uning asosiy texnologiyalari tushuntiriladi.
• Ontogenez genetikasi: Ontogenezning genetik dasturi, hujayra va to'qimalarning o'zaro ta'siri, hujayra differensiatsiyasi, gormonlar ta'siri, embriogenezning molekulyar mexanizmlari, genetika ta'siri etuvchi omillar tadqiqot qilinadi.
• Populyatsiya va evolyutsiya genetikasi: Populyatsiya dinamikasi, Xardi-Vaynberg qonuni, genlar dreyfi, tanlanishning roli, isolyatsiya, populatsiya genofondi, turlanish va makroevolyutsiya kabi evolyutsion jarayonlarning genetik asoslari ko'rib chiqiladi.
• Hulq-atvor genetika: Hulq-atvorning irsiylanishi, instinktlar, shartli reflekslar, xulq atvorini o'rganish metodlari, inson hulq-atvorining genetik asoslari yoritiladi. Ijtimoiy xulq-atvor, yevgenika kabi tushunchalar tahlil qilinadi.
• Genetik injeneriya va biotexnologiya: Rekombinant DNK olish, genlarni klonlash, transgen o'simliklar va hayvonlar yaratish, gen terapiyasi kabi biotexnologik jarayonlar batafsil bayon etiladi.
• Genetika seleksiyaning nazariy asosi: Seleksiya va uning maqsadi, vazifalari, duragaylash, o'zgaruvchanlik va tanlash, poliploidiya va mutagenez, nav va zot yaratishning genetik asoslari yoritiladi.