Энергообеспечивающая установка для сельского домохозяйства
Ushbu maqola O'zbekistonning qishloq joylarida elektr ta'minoti muammolarini va ularning yechimi sifatida quyosh energiyasidan foydalanish imkoniyatlarini ko'rib chiqadi. Ayniqsa, elektr ta'minotidagi uzilishlar, kuchlanish pasayishlari va elektr uzatish liniyalarini qurishning qimmatligi kabi muammolarga to'xtalib o'tilgan. Mualliflar qishloq aholisi uchun avtonom elektr ta'minoti tizimlari (aset)ni, xususan, fotoelektr quyosh panellari va quyosh termo-fotovolt panellarini (FTB) joriy etishning afzalliklarini tahlil qiladi. Maqolada tabiiy va majburiy sirkulyatsiyali quyosh termo-fotovolt tizimlarining ishlash prinsiplari, ularning samaradorligi va O'zbekiston sharoitidagi qo'llanilishi yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Qishloq joylarda elektr ta'minoti muammolari: Qishloq hududlarida, jumladan, Toshkent viloyati, Farg'ona va Zarafshon vodiylarida elektr ta'minoti masalasi dolzarbdir. Elektr energiyasining uzilishi, kuchlanish pasayishlari, ayniqsa, tarmoq oxirlaridagi qishloq joylarida, shuningdek, elektr uzatish liniyalari va transformator podstantsiyalarini qurishning yuqori qiymati va uzoq davom etadigan jarayonlari asosiy muammolar sifatida ko'rsatib o'tilgan.
- Avtonom elektr ta'minoti tizimlari (ASET): Markazlashtirilgan elektr ta'minotiga muqobil sifatida qishloq joylarida avtonom elektr ta'minoti tizimlari (ASET)dan foydalanish taklif etiladi. Bularga asosan kristalli kremniy asosidagi fotoelektr quyosh panellari (FЭУ) va energiya saqlash tizimlari kiradi.
- Quyosh termo-fotovolt panellari (FTB): Maqolada O'zbekiston sharoitida quyosh termo-fotovolt panellarining (FTB) samaradorligini oshirish imkoniyatlari ko'rib chiqiladi. FTBlar fotoelektr elementlarining quyosh nurlanishini elektr energiyasiga aylantirish jarayonida hosil bo'ladigan issiqlikdan foydalanadi, bu esa umumiy samaradorlikni oshiradi. Tabiiy va majburiy sirkulyatsiya tizimlari tahlil qilinadi.
- FTB tizimlarining ishlash prinsipi: Tabiiy sirkulyatsiyali FTB tizimida sovuq suv nasos yordamida yuqori rezervuarga ko'tariladi va keyin tortishish kuchi bilan kollektorga oqadi. U yerda u fotoelektr panellarining orqa yuzasidan issiqlikni olib, qizib, issiq suv rezervuarida to'planadi. Majburiy sirkulyatsiyada esa suv harakati sirkulyatsion nasos orqali ta'minlanadi, bu esa rezervuarni istalgan joyda joylashtirish imkonini beradi.