Тураржой биноларини тараккиет тарихи
Ushbu maqola O'rta Osiyo turar-joy binolarining rivojlanish tarixi haqida. Unda qadimiy afsonalardan tortib, to XX asrgacha bo'lgan davrlarda shaharsozlik va turar-joy qurilishi qanday o'zgarganligi, mahalliy iqlim va urf-odatlarning qurilishga ta'siri, shuningdek, zamonaviy qurilishda milliy an'analarni hisobga olish muhimligi haqida so'z boradi.
Asosiy mavzular
- Qadimiy turar-joylar: Afsonalarda Shoh Jamshid davrida qurilgan mudofaa qal'alari va ularning qurilish usullari, devorlar qalinligi, ichki tuzilishi va "var" deb ataluvchi qal'alar haqida ma'lumot beriladi.
- O'rta Osiyo shaharsozligi va turar-joy qurilishi: Maqolada yunon tarixchilari yozganidek, mil. avv. IV asrda Mustahkam shaharsozlik rivojlanganligi va keyinchalik arablarning istilosidan so'ng (VII-VIII asrlar) shaharsozlikning nisbatan yaxshi o'rganilganligi ta'kidlanadi. Afrosiyob, Panjakent, Varaxsha kabi joylardagi qazilmalar natijasida olingan ma'lumotlar keltirilgan.
- Qurilish materiallari va usullari: Qadimdan to hozirgacha ishlatilgan qurilish materiallari (paxsa, xom g'isht, yog'och) va qurilish usullari (gumbaz, darvoza) haqida so'z boradi. Devorlar bo'ylab supa, pechka, suv isitgichlari, elektr yoritgichlari, vodoprovod, gaz kabi yangiliklar haqida ham aytib o'tiladi.
- Zamonaviy qurilish va milliy an'analar: Zamonaviy qurilishda mahalliy iqlim sharoiti, urf-odatlar va milliy an'analarni hisobga olish muhimligi, ayniqsa, uy-joy qurilishida to'g'ri va maqsadga muvofiq yondashuvlar kerakligi ta'kidlangan. Uy-joy loyihalashda vohalar uchun yopiq, tog' zonasida esa ochiq va yarim-yopiq kompazitsiyalardan foydalanish taklif qilinadi.