Kasb hunarga yo’naltirish

Ushbu kitob "Kasb-hunarga yo‘naltirish" fanining nazariy va amaliy mashg‘ulotlari bo’yicha metodik qo’llanmasidir. Unda kasbga yo‘naltirishning mohiyati, tarixiy taraqqiyoti, ijtimoiy va psixofiziologik asoslari, kasblar tavsifnomasi, xalq xo‘jaligining tarmoqlari, kasblarning turlari va tasnifi, kasb tanlashda o‘quvchilarga qo‘yiladigan talablar, kasbiy reja tuzish, kasb tanlashdagi xatolar, kasbiy qiziqish va moyilliklarni aniqlash hamda kasb tanlashda salomatlikning ahamiyati kabi mavzular chuqur yoritilgan. Kitobda shuningdek, amaliy mashg‘ulotlar uchun mavzular, test topshiriqlari va nazorat savollari ham keltirilgan.

Asosiy mavzular

Kasb - hunarga yo‘naltirish fanining maqsad va vazifalari.: Kasb-hunarga yo‘naltirishning maqsadi, vazifalari, mazmuni hamda O‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonuni va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» asosida kasbni to‘g‘ri tanlashning ahamiyati, umummehnat va maxsus malakalar, kasbga bo‘lgan qiziqishni shakllantirish kabi masalalar yoritilgan.
Kasb - hunarga yo’naltirish, uning tarixiy taraqqiyoti.: Kasb-hunarga yo‘naltirishning umumiy tushunchalari, kategoriyalari, xorijiy davlatlarda va O‘zbekistonimizda kasb-hunarga yo‘naltirishning tarixiy taraqqiyoti, nazariyalari va uning izlanishlari haqida ma’lumot beradi.
Kasb-hunarga yo‘naltirishning ijtimoiy va psixoflziologik asoslari: Kasb-hunarga yo‘naltirish ishlarining ijtimoiy, psixologik va fiziologik asoslari, ya’ni kasbiy rivojlanish jarayonida shaxsning roli va uning motivatsiyasi, qiziqishlari, qobiliyatlari, shaxsiy fazilatlari hamda mehnat jarayonida rolini o‘rganishga bag‘ishlangan.
Kasblar xarakteristikasi - professiogramma.: Kasblarning tavsifnomalari, professiogramma va psixogramma turlari, mazmunlari, kasblarning klassifikatsiyasi va ularga qo‘yiladigan talablar haqida ma’lumot beradi.
O’zbekiston xalq xo‘jaligining asosiy tarmoqlari: O‘zbekiston xalq xo‘jaligining asosiy tarmoqlari, ularning tasnifi, sohalardagi kasblar va ularning malaka tavsifnomalari, tayyorlov yo‘nalishlari, kasblar va ixtisosliklar tasniflagichi haqida ma’lumot beradi.
Kasblar to‘g‘risida ma’lumotlar berish, kasblar va ularning turlari.: Kasblarning tiplari, turkumlari, bo‘limlari, guruhlari, kasb tanlash formulasi hamda kasblar haqida ma’lumot berish va ularning turlarini o‘rganishga bag‘ishlangan.
Kasb-hunarga yo‘naltirishda o‘quvchilarga qo‘yiladigan talablar.: Kasb tanlashda o‘quvchilarga qo‘yiladigan talablar, jumladan qiziqishlar, moyilliklar, qobiliyatlar, salomatlik va kasbga yaroqlilik, kasb tanlashda onglilik va mustaqillik, o‘z-o‘zini tarbiyalash va kasb tanlash kabi mavzularni chuqur o‘rganadi.
Kasb-hunarga yo‘naltirish ishining asosiy yo‘nalishlari va bosqichlari.: Kasb-hunarga yo‘naltirish ishining asosiy yo‘nalishlari, bosqichlari hamda shu jarayonda o‘qituvchilarning o‘rni, kasb-hunarga yo‘naltirishdagi amaliy va nazariy ishlarni tashkil etish usullari haqida ma’lumot beradi.
Kasb-hunarga yo‘naltirish bo‘yicha ta’lim muassasasi jamoasining faoliyati.: Ta’lim muassasasi rahbari, direktorning o‘quv va ma’naviy-ma’rifiy ishlar bo‘yicha muovini, fan o‘qituvchilari, sinf rahbari, o‘quv muassasalari psixologi, vrachning kasb-hunarga yo‘naltirish faoliyatlari va ularning o‘rni haqida ma’lumot beradi.
Kasb - hunarga yo‘naltirish komissiyalari. O’quvchilar va ota-onalar bilan ishlash.: Kasb-hunarga yo‘naltirish komissiyalarining tuzilishi va ishlari, o‘quvchilar va ota-onalar bilan ishlashning ahamiyati haqida ma’lumot beradi.
Kasb tanlashga doir reja tuzish.: Kasb tanlashga doir shaxsiy reja tuzish, kasbiy qiziqish va moyilliklarni aniqlash, tanlangan kasb-hunarga doir ma’lumotlar to‘plash kabi mavzularni o‘z ichiga oladi.
Kasb tanlashda uchraydigan xatoliklarni oldini olish omillari: Kasb tanlashda uchraydigan tipik xatolar, kasb tanlashda onglilik va mustaqillik, kasblarning murakkablik omillari hamda kasb tanlashdagi xatoliklarni oldini olish omillari haqida ma’lumot beradi.
Kasb-hunarga yo'naltirish tamoyillari, shakl va metodi: Kasb-hunarga yo‘naltirish tamoyillari, shakllari va metodlari, o‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘naltirish jarayonida o‘rganish metodlari haqida ma’lumot beradi.
Xalq xo‘jaligidagi kasblar ularning tasnifi: Xalq xo‘jaligidagi kasblar, ularning tasnifi, akademik litsey va kasb-hunar kollejlarining yo‘nalishlari, kasblarning turkumlari, bo‘limlari, guruhlari, kasb tanlash formulasi hamda kasblarning tiplari haqida ma’lumot beradi.
Kasbga yaroqlilik: Kasbga yaroqlilik mohiyati, kasb tanlashda o‘z imkoniyatini baholash, kasbga havas va moslashish tushunchalari hamda kasbga yaroqlilikni baholash usullari haqida ma’lumot beradi.
Kasb tanlashda salomatlikning ahamiyati: Kasb tanlashda salomatlikning ahamiyati, mamlakatimizda sog‘liqni saqlashga oid ishlar hamda kasbiy rejalarni tuzish, mehnatga va mehnat ahliga hurmat ruhida tarbiyalash ko‘nikmalarini shakllantirishga bag‘ishlangan.
Kasblarning tibbiy jixatdan nomuvofiqligi: Kasblarning tibbiy jihatdan nomuvofiqligi, ularni hisobga olishning zarurligi hamda kasb tanlashda salomatlikning ahamiyati, kasb tanlashdagi xatoliklarni oldini olish omillari haqida ma’lumot beradi.
Kichik mutaxassislarni tayyorlash tizimi: Kichik mutaxassislarni tayyorlash tizimi, kasbiy fazilatlarni shakllantirish va kasbiy (kasbiy malakaviy va ijtimoiy-psixologik moslashuv) haqida ma’lumot beradi.
Oliy ta’lim tizimida mutaxassislar tayyorlash: Oliy ta’lim tizimida mutaxassislar tayyorlash tizimi, ma’lumot darajasi va ularning mamlakatimiz iqtisodiyotidagi o‘rni hamda faoliyat ko‘rsatish sohasi to‘g‘risida ma’lumot beradi.
Professional reja to’g’risida tushuncha: Professional reja, uning bosqichlari, o‘z-o‘zini tarbiyalash hamda kasbiy sifatlarni shakllantirishga o‘rgatish haqida ma’lumot beradi.
Professional rejalarni amalga oshirish bosqichlari: Professional rejani amalga oshirish bosqichlari, o‘z-o‘zini tarbiyalash, shaxsning shakllanishida o‘zini-o‘zi ishontirish, e’tiqod, mashq qilish va o‘zini – o‘zi baholash kabi tushunchalarning muhimligini o‘rganishga bag‘ishlangan.
Kasb hunarga qiziqishni aniqlash testini tuzish: Kasb hunarga qiziqishni aniqlash testini tuzish, uning tahlili hamda shaxsning shakllanishida o‘zini-o‘zi ishontirish, e’tiqod, mashq qilish va o‘zini – o‘zi baholash kabi tushunchalarning muhimligini o‘rganishga bag‘ishlangan.
Kasb hunarga qiziqishni aniqlash anketasini tuzish: Kasb hunarga qiziqishni aniqlash anketasini tuzish, uning tahlili hamda shaxsning shakllanishida o‘zini-o‘zi ishontirish, e’tiqod, mashq qilish va o‘zini – o‘zi baholash kabi tushunchalarning muhimligini o‘rganishga bag‘ishlangan.