Saddi Iskandariy dostonining leksik-semantik

Ushbu tadqiqot Alisher Navoiyning "Saddi Iskandariy" dostonidagi leksik-semantik xususiyatlarini oʻrganishga bag'ishlangan. Unda dostonning lug'aviy boyligi, leksik-semantik guruhlarga ajratilishi va turli so'zlarning mazmuniy jihatlari atroflicha tahlil qilingan. Xususan, kitobda "kema", "yer", "tuhfa", "hayvonot", "oltin" kabi leksik birliklarning semantik xususiyatlari, shuningdek, "bahor" fasli tasviriga oid leksik birliklar, milliy-madaniy leksika va tibbiy tushunchalarni ifodalovchi leksik birliklar ko'rib chiqilgan. Tadqiqotda Alisher Navoiyning tili, uning boy lug'at tarkibi va so'z boyligidan o'rinli foydalanishi ochib berilgan.

Asosiy mavzular

• Alisher Navoiyning "Saddi Iskandariy" dostonidagi leksik-semantik xususiyatlar: Tadqiqot Alisher Navoiyning "Saddi Iskandariy" dostonini leksik-semantik guruhlar asosida oʻrganadi. Unda dostonning lug'aviy boyligi, leksik-semantik guruhlarga ajratilishi, "kema", "yer", "tuhfa", "hayvonot", "oltin", "bahor" fasli, milliy-madaniy leksika va tibbiy tushunchalarni ifodalovchi leksik birliklarning semantik xususiyatlari tahlil qilinadi.
• Leksik-semantik guruhlarning oʻzbek tilshunosligidagi oʻrni: Ushbu mavzu leksik-semantik guruhlarning (LSG) tilshunoslikdagi ahamiyati, ularning leksik sistemalarni oʻrganishdagi roli va tasnifi haqida ma'lumot beradi.
• "Saddi Iskandariy" dostonida konseptlarning leksik ifodasi: Dostondagi "kema", "yer", "tuhfa" kabi konseptlarning leksik birliklar orqali qanday ifodalangani tahlil qilinadi. Yer shari, "tuhfa" kabi konseptlarning semantik xususiyatlari ochib beriladi.
• Bahoriy tasvirga oid leksik birliklar: Dostondagi bahor fasli tasviriga oid leksik birliklarning semantik va uslubiy jihatdan tahlili amalga oshiriladi. Bu birliklarning uyushtiruvchi va yetakchi leksik-semantik guruhlari koʻrib chiqiladi.
• Dostonda hayvonot nomlari: Dostonda qoʻllanilgan hayvonot nomlari, ularning changalzor va xonaki hayvonlar guruhlariga ajratilishi, shuningdek, ularning metaforik qoʻllanishi tahlil qilinadi.
• Dostonda tibbiy tushunchalarni ifodalovchi leksik birliklar: Dostonda inson mijozi bilan bog'liq tibbiy tushunchalarni ifodalovchi arabcha leksik birliklar (horri yobis, boridi yobis, horri rutab, boridi rutubat)ning semantik xususiyatlari koʻrib chiqiladi.
• Dostonda milliy-madaniy leksik birliklar: Dostonda qoʻllanilgan milliy-madaniy birliklar, xususan "to'y" leksemasi va unga bog'liq boʻlgan uyadosh soʻzlar, shuningdek, "yor-yor" ohangi tahlil qilinadi.