QURILISH JARAYONLARI TEXNOLOSIYASI

Ushbu "Qurilish jarayonlari texnologiyasi" fanidan ma'ruzalar matni Qoraqalpoq davlat universiteti, "Arxitektura va shahar qurilishi" kafedrasining uslubiy seminarida ko'rib chiqilgan hamda universitet uslubiy kengashida tasdiqlangan. Kitobda qurilish texnologiyasi, yer qazish ishlari, ayniqsa, ekskavatorlardan foydalanish, shuningdek, g'isht terish jarayonlari, tom yopish va pol qoplamalarini yaratish kabi qurilishning asosiy bosqichlari texnik jihatdan chuqur yoritilgan. Shuningdek, turli iqlim sharoitlarida qurilish materiallari va mashinalardan foydalanish hamda ularning xususiyatlari keng tahlil qilingan. Kitobda har bir mavzu bo'yicha nazariy ma'lumotlar berilgan va o'quvchilarni amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga yo'naltirilgan. Qurilishni tashkil etish va mehnatni ilmiy asosda tashkil etish kabi muhim jihatlarga ham to'xtalib o'tilgan. Kitob qurilish yo'nalishida tahsil olayotgan talabalar, o'qituvchilar va soha mutaxassislari uchun foydali manba hisoblanadi.

Asosiy mavzular

1-MAVZU: Kirish. Qurilish jarayonlari texnologiyasi bo'yicha asosiy qonunlar va tushunchalar: Ushbu mavzu qurilish jarayonlari texnologiyasi fanining maqsadi va vazifalari, uni boshqa fanlar bilan bog'liqligi, qurilish ishlab chiqarish mahsuloti, qurilish jarayonlarining turlari (majmuali va oddiy), ish operatsiyalari, ishchi operatsiyalari, ish joyi, ishchi jamoalari, shuningdek, mehnatni tashkil etish usullari hamda kasbiy malakalar haqida umumiy ma'lumot beradi.
2-MAVZU: Yer qazish ishlari.: Ushbu mavzu yer qazish ishlariga bag'ishlangan. Unda gruntlar, ularning turlari, qazish qiyinligi va xususiyatlari, yer qazishdan oldin binoning o'rnini belgilash hamda bir chuqurli ekskavatorlar yordamida yer qazish usullari haqida ma'lumot beriladi.
3-MAVZU: Draglayn ekscavator va teskari chumuchli ekscavatorlar yordamida transportga va chetga qazib tashlash.: Mavzu draglayn va teskari chumuchli ekscavatorlar yordamida yer qazish, ularning transportga yuklash va chetga tashlash jarayonlarini tahlil qiladi. Shuningdek, draglaynning turli sxemalarda ishlashi va ekscavatorlar hamda transport vositalarini tanlashga ta'sir etuvchi omillar ham ko'rib chiqiladi.
4-MAVZU: Ko'p chumichli ekscavatorlar yordamida gruntlarni chumichlab qazish, ularni qo'llanilish sohalari: Ushbu mavzu ko'p chumichli ekscavatorlar yordamida gruntlarni bo'ylama va ko'ndalangiga qazish, ularning qo'llanilish sohalari, shuningdek, skreperlar va buldozerlar yordamida yer qazish texnologiyasi haqida ma'lumot beradi.
5-MAVZU: G'isht terish jarayonlari texnologiyasi: Mavzu g'isht terish jarayonlari texnologiyasini, g'isht terishning vazifasi va turlarini, ishlatiladigan toshlar va qorishmalarni, g'isht terishning asosiy qoidalarini, shuningdek, g'isht terishda choklarni bog'lash tizimlari va ularning samaradorligi haqida ma'lumot beradi.
6-MAVZU: G'isht terish uchun qorishmalarni tashish. Havozalar va so'rilar.: Ushbu mavzu g'isht terish uchun qorishmalarni tashish, havzolar va so'rilarning qo'llanilishi, g'isht terish jarayonining tarkibi hamda g'isht teruvchining ish joyini tashkil etish texnologiyasini o'rganadi.
7-MAVZU: Devor konstruksiyasiga g'isht qo'yish usullari va ularning mehnatini tashkil etish.: Mavzu devor konstruksiyasiga g'isht qo'yish usullari, g'isht teruvchilar mehnatini tashkil etish, murakkab konstruksiyali devorlarni terish va texnika havfsizligi qoidalarini o'rganadi.
8-MAVZU: Beton va temir-beton jarayonlari texnologiyasi: Ushbu mavzu beton va temir-beton konstruktsiyalarining qo'llanilishi, qoliplar ishlari, armatura ishlari va ularning payvandlash jarayonlari texnologiyasi haqida ma'lumot beradi.
9-MAVZU: Beton qorishmalarini tayyorlash va ularga qo'yiladigan talablar: Mavzu beton qorishmalarini tayyorlash texnologiyasi, ularga qo'yiladigan talablar, beton qorishmalarini qoliplarga qo'yish va zichlash hamda betonni parvarish qilish kabi jarayonlarni o'rganadi.
10-MAVZU: Tom yopish jarayonlari texnologiyasi: Ushbu mavzu tom yopish jarayonlari texnologiyasini, tom turlari va ularga qo'yiladigan talablarni, tom asosini tayyorlash hamda mastikalarni tayyorlash texnologiyasini o'rganadi.
11-MAVZU: Tom yopish jarayonlari va mastikalarni tayyorlash texnologiyasi: Mavzu tom yopish jarayonlarini, xususan, shirali shisha tolali va sovuq bitum-rezina mastikali tom yopish texnologiyasini, mastikalarni tayyorlash va ularni tomga uzatish usullarini, shuningdek, "nafas oluvchi" va kombinatsiyalangan tom qoplamalarini o'rganadi.
12-MAVZU: Metall va asbest-sement shifer tom tomlarini qurish texnologiyasi: Ushbu mavzu metall va asbest-sement shifer tom tomlarini qurish texnologiyasini, ularning turlari va qo'llanilishini, shuningdek, texnika havfsizligi qoidalarini o'rganadi.
13-MAVZU: Bino va inshootlarni pardozlash texnologiyasi: Mavzu bino va inshootlarni pardozlash, xususan, oynabandalash ishlari va konstruksiya yuzalarini suvalash hamda boshqa pardozlash turlarini o'rganadi.
14-MAVZU: Linoleum, sopol, yaxlit, mastikali pollarni qurish texnologiyasi: Ushbu mavzu turli turdagi pollarni, jumladan linoleum, sopol, yaxlit va mastikali pollarni qurish texnologiyasini o'rganadi.
15-MAVZU: Binolarni pardozlash texnologiyasi: Mavzu binolarni pardozlash, jumladan, pardozlash uchun tayyorlash, oyna bandlash ishlari va konstruksiya yuzalarini suvalash texnologiyasini o'rganadi.
16-MAVZU: Qurilish materiallari, konstruksiyalar va mashinalardan ekstremal sharoitlarda foydalanish: Ushbu mavzu qurilish materiallari, konstruksiyalar, mashinalar va elektr jihozlaridan ekstremal sharoitlarda foydalanish hamda ularning xususiyatlari va qo'llanilishi haqida ma'lumot beradi.
17-MAVZU: Ekstremal tabiiy-iqlimiy sharoitlar haqida umumiy ma'lumotlar: Mavzu O'zbekiston Respublikasining iqlimi, jumladan, harorat rejimi, quyosh radiatsiyasi, shamol va chang bilan bog'liq omillarni, shuningdek, turli iqlimiy hududlarning xususiyatlarini va ularning qurilishga ta'sirini o'rganadi.
18-MAVZU: Qurilish materiallari, konstruksiyalar va mashinalardan ekstremal sharoitlarda foydalanish: Ushbu mavzu ekstremal tabiiy-iqlimiy sharoitlarda qurilish materiallari, konstruksiyalar, mashinalar va elektr jihozlaridan foydalanishning o'ziga xos jihatlarini, ularning umrboqiyligiga ta'sir etuvchi omillarni va ularga qarshi kurash choralarini ko'rib chiqadi.