FAZALÍQ AYLANÍSLARDAǴÍ HÁM DOMENLERDIŃ TRANSFORMACIYALARÍNDAǴÍ DEFEKTLERDIŃ STRUKTURANÍ TÚRLENDIRIWSHI ELEMENTLERI SÍPATÍNDA

Ushbu dissertatsiya "Fazalıq aylanıslardağı hám domenlerdiń transformaciyalarındağı defektlerdiń strukturanı túrlendiriwshi elementleri sıpatında" mavzusiga bag'ııshlang'an bolıp, unda kristallıq strukturalardağı ózgerislerdi, ásirese, fazalıq ótiwlerdiń strukturalıq domenlerge tásiri úyrenilgen. Jumısta ámeliy hám teoriyalıq izertlewler kompleksinen paydalanılıp, strukturalıq defektlerdiń fazalıq ótiw proceslerine tásiri tereń toldırıwģa itibar qaratılǵan. Ádebiyattıń talanıwı rawajlanıw dárejesin anıqlaw, dóretiwshilik jáne izertlew nátiyjelerin talqılaw, úyreniw ob'ektin hám predmetin anıqlaw, izertlew usılların talıylaw hám hár bir bap boyınsha juwmaqlar keltiriledi. Olardyń jumıslarınıń nátiyjeleri házirgi zaman ilimi menen texnikası ushın berilgen strukturaga hám qásiyetlerge iye jańa materiallardı alıwda áhmiyetli orındı iyeleydi.

Asosiy mavzular

I BAP. Sırtqı tásirler astında júzege keletuģın fazalıq ótiwlerdegi kristallıq denelerdiń atomlıq-kristallıq strukturasınıń hám substrukturasınıń qáliplesiw nizamlıqları: Bul bapta sırtqı faktorlar (temperatura, mexanikalıq kernew, elektr maydanı) tásirinde júzege keletuģın fazalıq ótiwler hám olardıń kristallıq strukturaǵa tásiri úyreniledi. Kristallıq strukturanıń ózgeriwi, substrukturanıń payda bolıwı, domenler sistemalarınıń transformaciyaları hám basqa ózgerislerdiń mexanizmı talqılanadı.
II BAP. Eksperimentallıq izertlewler usılları: Bul bapta fazalıq ótiwlerdiń kristall geometriyasın hám strukturalıq ózgerislerin izertlew ushın rentgenografiyalıq usıllardıń kompleksi (rentgen difraktometriyası, Debay-Sherer usılı, aylanıw hám terbeliw usılları) hám olardıń qollanılıwı tóliq tárizde ámelge asırılǵanı haqqında sóz etiledi.
III BAP. Samariy monosulfidi, SmS hám GdS birikpeleriniń quymasındağı fazalıq ótiwlerdi rentgenografiyalıq izertlewler: Bul bapta SmS birikpesi, Sm₁-xGdxS quymalarınıń (x=0.15, 0.20) basım hám temperatura tásirinde júzege keletuģın izomorflıq fazalıq ótiwlerdiń rentgenografiyalıq izertlewleri keltirilgen. Izertlewler nátiyjesinde fazalıq ótiwdegi kristallıq strukturaniń ózgeriwi hám olardıń múyeshleri úyrenilgen.
Juwmaqlaw: Dissertaciya jumısı nátiyjelerine tiykarlanıp, ózgeriwshi strukturalıq defektlerdiń fazalıq ótiw processine tásiri, jańa kooperativlik mexanizmler hám olardıń ámeliy áhmiyeti haqqında juwmaqlar keltirilgen.