Табиий ва сунъий фотосинтезловчи супрамолекуляр тизимларида зарядлар ташилиш жараёнининг флуоресцент назорати
Ushbu dissertatsiya mavzusi «Tabiiy va sun'iy fotosintezlovchi supramolekulyar tizimlarida zaryadlar tashilishi jarayonining fluoressent nazorati» deb nomlanadi. Tadqiqot, quyosh energiyasini yuqori samaradorlik bilan o'zgartiruvchi organik fotovoltaik (FV) qurilmalarni yaratishga qaratilgan bo'lib, bu jarayon fotosintezlovchi tizimlar va kimyoviy reaksiya fotokatalizatorlarining ishlash tamoyillariga asoslanadi. Tadqiqotda organik molekulalar va uglerod nanozarralaridan iborat supramolekulyar (SM) birikmalarning fizik-kimyoviy va elektron xususiyatlari o'rganilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi – fotoinditsirlangan zaryadlar tashilishi jarayonining fizik parametrlari va fluoressent ma'lumotlari asosida ularning nazoratini o'rganishdir. Tadqiqot natijalari asosida yangi avlod FV quyosh elementlarini yaratishda muhim ahamiyat kasb etuvchi ilmiy va amaliy xulosalar chiqarilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Quyosh energiyasidan samarali foydalanish, organik fotovoltaik qurilmalar yaratish, fotosintez jarayonlarini o'rganish va rivojlantirish dolzarb vazifalar sifatida belgilangan. Tadqiqot ushbu yo'nalishdagi ilmiy-texnik muammolarni hal etishga qaratilgan.
- Tadqiqot obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida o'simliklarning barglari, fotosintezlovchi komplekslar, SM birikmalari ('Por-C60', 'Car-Por-C60') va ZnO plyonkasi olingan. Tadqiqot predmeti esa tabiiy va sun'iy fotosintez tizimlarida fotoinditsirlangan zaryadlar ajralishi va tashilishi jarayonlari hamda raqobatdagi jarayonlar hisoblanadi.
- Tadqiqot metodlari va natijalari: Tadqiqotda adorbtsion, fluoressent, fototaqiqot va Raman spektroskopiya usullaridan foydalanilgan. Natijada, SM birikmalarining energetik samaradorligi aniqlangan, yangi avlod quyosh elementlari uchun potentsial materiallar sifatida ular o'rganilgan va qulay texnologiyalar taklif etilgan.
- Tadqiqotning ilmiy va amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijalari fotosintez jarayonlarini o'rganishda yangi nazorat konseptsiyasini ishlab chiqishga, samarali usullar va qurilmalar yaratishga imkon beradi. Olingan natijalar qishloq xo'jaligi uchun ham muhim ahamiyatga ega.